Tælensku strákarnir

Eins og allur heimurinn óska ég þess að fólk í sjálfheldu komist úr henni. Mér finnst hins vegar (myndrænn) fréttaflutningur af björgun fótboltastrákanna svo ótrúverðugur að ég hlýt að efast. Aðstæður eru þröngar, tímaramminn knappur -- og svo birtast vídeó úr vatninu! Það þarf sérhæfða kafara til að komast að strákunum (og náðu þeir 13 eina glugganum í allt heila sumar til að komast án súrefniskúta í hellinn?) og eru þá líka til sérhæfðir myndatökumenn sem kunna á súrefniskútana og hafa pláss til að athafna sig? Og eðlilega kann enginn við að hafa orð á þessu.

Hvað sem efasemdum mínum líður vona ég virkilega að innilokað fólk komist úr hellinum sínum.

Veðurhæði

Ég hef lengi staðið í þeirri meiningu að ég væri veðurháð og D-vítamíndýrkandi. Nú hefur hins vegar komið á daginn að ég hefst ágætlega við í sólarleysinu (tímabundið), ég á bara bágt með að vera inni þegar veður er kjörið til útivistar.

Þetta var merkismoli annarrar viku júlímánaðar. Hoho.

Málfræðilegt kyn

Nú þarf ég að vanda mig svo pistillinn hljómi ekki eins og nöldur. Ég er áhugamaður um tungumálið og vinn heilmikið við það. Við erum með þrjú kyn í málfræðinni til langs tíma og nú er hán farið að ryðja sér til rúms án þess að hafa unnið sér fullan rétt. Er það fjórða kynið eða undirkyn frá hvorugkyninu? Ég er mjög fylgjandi þróun tungumálsins þar sem það á við en ekki skrumskælingu. Hán er í mínum augum ekki skrumskæling, það hefur með líffræðilegt kyn að gera og skákar málfræðinni.

En ég var ekki einu sinni að hugsa um hán þegar ég skráði mig inn á bloggið mitt núna, ég var að hugsa um þegar kvenfólk er farið að segja: Kona spyr sig, eða: Kona er búin að ákveða sig, þegar okkur er enn tamt að segja: Maður fær ekkert að vita, eða: Maður heyrir ekkert af björguninni, eða jafnvel bara: Ég hef ekkert frétt af framvindu mála. Og þetta sama fólk er gapandi yfir því að margt fólk segi: Menn og konur, þegar dugir að segja: Menn.

Já, mig grunaði að tungan ætti eftir að þvælast fyrir því sem mér liggur á hjarta. Mér finnst sjálfsagt að tungumálið þróist en mér finnst tilgerðarlegt þegar fólk hamast við að tala um allt frá sjónarhóli kvenna -- málfræðilega -- en segir svo út frá sjónarhóli saumaklúbbs kvenna: Komast allir um næstu helgi?

Ef nemendur mínir eru allir kvenkyns segi ég: Flestar eru mættar. Ef hópurinn er blandaður segi ég: Það vantar aðeins fá. Það er mitt innlegg í kynjabaráttu málfræðinnar og þar læt ég einmitt líffræðilegt kyn ráða. Mér finnst mér takast að sniðganga tilgerðina.

Ég veit, þetta er óskiljanlegt ... en mér líður betur ...

Áttu þeir skilið að fara á mótið?

Ég ætla að bera í þann bakkafulla leik að hrósa íslenska karlalandsliðinu í fótbolta sem hefur nú lokið keppni í Rússlandi. Ég þekki marga áhugalausa um fótbolta sem fylgdust með leikjunum af fölskvalausri gleði og ég held að við séum mörg sammála um að leikmenn hafi lagt sig alla fram. Hróður Íslands berst nú víða og árangur okkar er stórkostlegur. Í viðtölum hafa þeir líka sýnt hógværð og yfirvegun. Ég er grefilli ánægður Íslendingur í lok júní 2018.

Takk fyrir mig ... en ég ætla að fylgjast með HM aðeins lengur. 

Sakramentið

Ólafur Jóhann á næga aðdáendur þótt ég leyfi mér að gagnrýna Sakramentið fyrir yfirborðskennda og langdregna frásögn. Bókinni er auðvitað ekki alls varnað, ég varð forvitin um tvö atriði enda sagan spennusaga í því tilliti, en ég náði sem sagt ekki almennilegu sambandi við persónurnar. Togstreitu nunnunnar vegna ástar sinnar og svo framkomu í ferð sinni á Íslandi hefði verið hægt að gera jafn góð skil á langtum færri blaðsíðum. Siðferðisklemman er ekki ný og ekki nýstárlega um hana skrifað. Viðbrögð kirkjunnar komu ekki á óvart. Stóllinn sem skýrslum er stungið undir er á sínum stað. Samviskubit vegna aðgerðaleysis þótt brotið sé á börnum er þekkt.

En bæði Jesús og Drottinn voru rétt fallbeygðir og ég er ánægð með það.

Saga Ástu

Ég á aldrei eftir að þora að lesa Himnaríki og helvíti aftur, svo mögnuð fannst mér sagan vera og er logandi hrædd um að ég yrði fyrir vonbrigðum í næsta skipti. Hins vegar hef ég ekki alltaf verið hrifin af bókum Jóns enda á ekki að vera neitt garantí í þeim efnum.

Fyrstu 40 síðurnar í Sögu Ástu hugsaði ég líka ítrekað um að leggja hana frá mér. Hún er stórt púsluspil og það er þreytandi að sjá hvorki andlitsdrætti né landslag úr bitunum. Síðan komst skriður á söguna og þegar ég náði að tengja við Jóhönnu Þráinsdóttur og Ara Jósefsson opnuðust enn fleiri gáttir og ég varð yfirkomin af sögu þeirra og fleiri til sem voru til án þess að vera skilyrðislausar fyrirmyndir sögupersónanna.

Ég vildi bara að einhver hefði sagt mér að glósa þegar ég byrjaði á bókinni.

 

Lærbrot eykur hagvöxt

Mér hefur svo oft orðið hugsað til þess að slys, rúðubrot og önnur óhöpp auka hagvöxt samkvæmt skilgreiningu. Auðvitað líka almenn aukin viðskipti og hugvit en hagvöxtur er samt ekki nógu góð mælieining á velsæld.

Pabbi minn sem búsettur er á Hrafnistu fótbrotnaði á föstudaginn var en af því að hann gat stigið í fótinn var það mat heilbrigðisstarfsfólks að hann þyrfti bara að hvíla sig. Á þriðjudeginum var hann loks sendur í röntgenmyndatöku og reyndist brotinn og fór beint á spítala í aðgerð.

Og við það tók hagvöxturinn kipp ...

Auðvitað vildum við helst að læknar, slökkviliðsmenn, fangaverðir og lögreglumenn hefðu alls ekkert að gera. En þá yrði til atvinnuleysi sem er slæmt fyrir hagvöxtinn. Er ekki eitthvað skakkt við þetta?

,,Að láta kjósa sig"

Ég hef fullt af skoðunum. Sumar eru ígrundaðar en sumar eru tilfinningahlaðnar. Mér þætti mikil áreynsla að hafa skoðun á öllu sem snertir kjaramál, skattamál, innflutning, útflutning, eldi, verðtryggð lán, úthlutun starfsleyfa, verðlagningu mjólkur, persónuvernd, nethlutleysi, efnahagslögsögu, Evrópusambandið, eiturlyf, refsingar, snjallvæðingu, ábúð og ráðstöfun skrifstofa. Ég vil geta hringt úr farsímanum mínum hvar sem er á hringveginum, en hvað þarf til? Ég vil komast greiðlega á milli staða sem ég þarf að fara á milli. Ég vil ekki þurfa að anda að mér svifryki og öðru óheilnæmi. Ég vil búa einhvers staðar þar sem eru svalir og sól. Ég vil geta stundað íþróttir og vinnu. Ég er ekki spennt fyrir tónleikum en fer gjarnan í leikhús og stundum í bíó. Ég vil hafa það gott en ég vil kosta einhverju til. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Þrátt fyrir þessa upptalningu snýst heimur annarra ekki um mig. Við erum samfélag og verðum að finna samnefnara sem virkar. Og ég held að það sé hroðalega erfitt. Við þurfum að forgangsraða og reyna að velja það sem hentar best stærsta hópnum hverju sinni án þess að láta minni hlutann sitja í súpunni.

Hljómar ekki auðvelt.

Ég hef aldrei íhugað að fara í stjórnmál og núna, 27. maí, vorkenni ég óskaplega mikið mörgu fólki sem fór í framboð, bæði sumu fólki sem var kosið og líka öðru sem munaði litlu að næði inn og meira að segja því fólki sem er útilokað að taki sæti í sveitarstjórn á þessu kjörtímabili. Síðustu vikur hljóta að hafa verið skelfilegur rússibani þar sem sjónarmið og persónur eru teygð og toguð.

Ég tek ofan fyrir fólki sem tekur slaginn. Vel gert, frambjóðendur. Nú er bara að gera okkur öllum gagn. 

Menntakerfið

Hugsanlega verður hægt að túlka þetta innlegg sem montfærslu. Ég sat í gær, annan í hvítasunnu, með danskri vinkonu sem ég hef ekki séð í áratugi og talaði við hana dönsku -- svo gott sem vandræðalaust. Ég tala aldrei dönsku, les frekar lítið á dönsku, hef ekki búið í Danmörku en hallast að því að lengi búi að fyrstu gerð. Mér var gert að læra dönsku í átta ár og, for helvede, það endist bara rækalli vel. Er ég þá að mæra skólakerfið?

26. maí 2018

Ég er orðin dálítið stressuð. Eftir rúmar þrjár vikur verður kosið, já, en það er hefðbundið. Eftir þrjár vikur er líka stórafmæli. Hægri umferðin á Íslandi verður 50 ára! Ætlar enginn að fara að tala um það og skipuleggja eitthvað?! 26. maí 1968 var skipt yfir í hægri umferð sisona. Ég spurði pabba (96) á Hrafnistu um daginn hvort hann myndi hvenær hefði verið skipt og hann sagðist ekki muna það. Ég setti upp hissa-svipinn minn (hann tók náttúrlega þátt í þessu og þá man hann ekki endilega daginn) og spurði fleiri heimilismenn. ENGINN mundi það en svo mundu allir að það hefði gengið átakalaust enda hefði verið búið að kynna það í marga mánuði.

Og þá dettur mér í hug hvað ég þrái upplýsingar um það sem mér kemur við. Ég hef á tilfinningunni að allir reyni að halda eins miklu leyndu og þeir geta. Upplýsum og undirbúum og þá farnast okkur vel.

Gleðilegt sumar.

Föstudagar

Ég veit um skóla þar sem voru mikil veikindaforföll á föstudaginn, 20. apríl, daginn eftir sumardaginn fyrsta. Ég veit líka um vinnustaði þar sem margir tóku sér sumarfrísdag. Í staðinn fyrir að fá illt í herðarnar yfir leti og ómennsku (mér rann snöggvast sjálfri í skap) mætti kannski íhuga að hafa svona föstudaga frídaga. Eða hvað? Bæta einum degi við skólaárið?

Hvert er andheitið við stöðugleika?

Er það ekki breytingar? Ef við viljum breytingar viljum við ekki stöðugleika sem felur í sér stöðnun. 

Ég þekki Ragnar Þór Pétursson ekki neitt en tek undir það sem hann segir um stöðugleika í þessum þætti. Ég er sjálf höll undir breytingar, sjálfsagt stundum um of, en ég held almennt að ef maður breytir til sjái maður annað hvort jákvæðar breytingar eða af hverju það hentar sem maður hafði gert. Ekki eru allar breytingar frábærar en margar fela í sér framfarir og þróun.

Ef menn hefðu ekki hugsað áfram og lengra værum við enn með tölvu sem legði allt herbergið undir sig.

 

Skyndilán og fjármálalæsi

Ég hef aldrei verið blönk. Hana, þá getur hver maður vitað það. Ég er alin upp við það góða atlæti að þurfa ekki að hafa áhyggjur af morgundeginum, a.m.k. ekki með tilliti til fjármála. Fylgifiskur æskunnar var samt að þrá fjárhagslegt sjálfstæði meira en annað þannig að ég eyddi aldrei neinu fyrr en ég var búin að afla þess nema þegar ég keypti mér íbúð. Ég tel mig fjármálalæsa, og er það, en það dugir ekki ef fólk Á ekki fyrir því sem það ÞARF að borga.

Nú er enn verið að ræða smálánafyrirtækin, bæði í blöðum og á þingi. Af óskiljanlegum ástæðum tekst ekki að koma lögum yfir okurlánafyrirtækin, að því er virðist vegna þess að þau breyta skilmálum, kalla vaxtagreiðslur kostnað eða pappírsgjald eða þóknun. Ég hef reyndar ekki séð þetta og man ekki hvað ég hef heyrt nákvæmlega um orðalagið. En ástæðan fyrir því að ég ergi mig enn einu sinni á prenti yfir þessu dáðleysi er að ég heyrði í útvarpsþætti nýlega talað um auglýsingar frá okrurunum. Dæmi:

Vantar þig ekki nýjan [einhver týpan] síma? Fáðu lán og fáðu þér flottan síma.

Þarftu ekki að fata þig upp fyrir sumarið? Fáðu lán.

Þessi fyrirtæki standa ekkert á hliðarlínunni og bíða eftir að fjármálaólæsu unglingarnir fái fáránlega hugmynd. Nei, þau líma óráðsíuna í kollinn á fólki sem hefur ekki lært að fóta sig í fjármálunum.

Svei þeim. Og svei því að ekki sé hægt að bjóða okkur upp á heilbrigt fjármálaumhverfi. Hvernig á fólk að læra fjármálahegðun þegar bankarnir bjóða okkur 0,05% innlánsvexti og 11% útlánsvexti? Vaxtamunurinn dekkar kostnaðinn við starfsemina og golfferð til útlanda í hverjum mánuði hjá „æðstu“ stjórnendum bankanna. Og ég bið þau bara fyrirgefningar ef ég ætla þeim of litla græðgi með orðum mínum. Þau hljóta að vera hreykin af frammistöðu sinni á fákeppnismarkaðnum Íslandi.

Risinn með títuprjónshausinn

Ég skil ekkert í því að ég finn varla nokkurn ritdóm um þríleik Ólafs Jóhanns Sigurðssonar, Gangvirkið, Seið og hélog og Dreka og smáfugla. Ég dró Pálssögu út úr bókahillunni um páskana, hef væntanlega keypt hana á bókamarkaði fyrir nokkrum árum en ekki komið mér í lesturinn því að fyrirsögnin hefur einhvern veginn tekið sér bólfestu í kollinum á mér, risinn með títuprjónshausinn. En ég finn engan dóm í þá veru. Ég finn mat einhvers í Pressunni 29. ágúst 1991 um að þessi þríleikur sé eitt ofmetnasta og leiðinlegasta verk íslenskrar bókmenntasögu. Þar segir um Pálssögu Ólafs Jóhanns:

Trílógía Ólafs Jóhanns var af Ólafi Jónssyni krítíker talin siðasta islenska skáldverkið, síðasti sprotinn á miklum og merkum meið íslenska realismans, en auðvitað er þetta ótrúleg langloka um ótrúlegt gauð þar sem persónulýsingarnar ná engri átt.

Ég byrja umfjöllun mína hér á alröngum enda því að ég er greinilega dálítið sammála Ólafi Jónssyni, Pálssaga er stórkostlega skemmtileg bók. Ég er reyndar bara enn að lesa Seið og hélog en meðan ég las Gangvirkið sem gerist í upphafi síðari heimsstyrjaldarinnar hló ég margsinnis upphátt. Já, blaðamaðurinn vinnur við prófarkalestur og hnýtur um semíkommur þar sem síst skyldi og klórar sér í hausnum yfir stafavillum -- og ég tengi allan daginn -- en hann hefur líka svo heilbrigðar efasemdir um tilgang lífsins; tilgang starfsins, frítímans, ástarinnar, dauðans, ömmu sinnar og Djúpafjarðar. Úti í heimi geisar stríð og hann leyfir sér að gleyma sér við ástarsorgina og svo finnst honum hann fyrir neðan allar hellur.

Mér finnst magnað hvað ÓJS nær að fjalla skemmtilega og á áhugaverðan hátt um hversdaginn. Það gerist sannarlega ekki mikið á kontórnum og enn minna utan hans en það er líf flestra. Við lifum ekki ævintýri alla daga, við erum ekki í upphöfnu málskrúði stundunum saman. Og hinar litlu búksorgir Páls Jónssonar eru svo drepfyndnar að ég skelli iðulega upp úr.

En hvar eru umsagnirnar? Hvar eru bollaleggingarnar? Hvar eru útleggingarnar?

Ég er ekki búin með þríleikinn allan ...

Og þegar ég klára þennan doðrant hlakka ég til að lesa um Árna Þórarinsson eftir Þórberg Þórðarson. Íslenskan lifi. Íslenskan lifir. Íslenskar bókmenntir lifa.

Staða verkefna hjá sérfræðingum

Einhver á eftir að hugsa mér þegjandi þörfina. Ekki fyrir að segja að mér finnist ástæða til að stytta vinnuvikuna þar sem hægt er. Vegna fjórðu iðnbyltingarinnar er margt sérfræðistarfið fljótunnara en var. Við erum fljótari að fletta upp staðreyndum, fljótari að afrita, fljótari að senda, fljótari að greina og ákveða niðurstöðu.

Samt er samfélagið ekki allt logandi í tilhökkun yfir því að vinnuvikan hljóti að styttast. Ég heyri yfirmenn ekki tala um það og ég verð ekki mikið vör við að starfsmenn á gólfinu gæli við tilhugsunina.

Nei, einhver á eftir að hugsa mér þegjandi þörfina þegar ég hugsa nú upphátt að starfsmenn vilji frekar geta mætt í vinnuna og fengið sér góðan kaffibolla með samstarfsfólkinu í upphafi dags, sest svo við tölvuna og lesið í gegnum afmæliskveðjurnar á Facebook eða snappað eða farið í gegnum slúðurmiðlana.

Af átta tíma vinnudegi eru að hámarki sex klukkutímar í þágu vinnunnar hjá flestu skrifstofufólki. Þar inni í eru auðvitað eðlilegar hvíldarstundir, matar- og kaffitímar, en einhver hluti sem fólk er bara að dóla sér eitthvað. Og, já, ég er skrifstofufólk og vildi miklu heldur halda vel áfram í sex tíma og fara svo í klippingu og búð á leiðinni heim. Mér finnst alveg kósí að opna Facebook meðan ég elda og þarf hvort eð er að standa yfir eldavélinni.

Og grunur minn er að allstór hluti þeirra sem „hafa ekki tíma“ til að skoða Facebook heima á kvöldin geri það bara samt og verji ekki öllu kvöldinu með börnin í fanginu. Fólk með ung börn og mörg ung börn er skiljanlega oft í þvottahúsinu en svo eldast börn sem annað fólk.