Evra pevra

Mér þykir svo vænt um sjávarútveginn að mig langar mest að taka miðin öll í fangið og passa þau þannig. Ég stend í þeirri meiningu að sjávarútvegurinn sé undirstaða hagsældar okkar og er alveg á tauginni yfir mögulegri inngöngu í Evrópusambandið. En það hjálpar kannski ekkert að breiða út faðminn.

Kannski er ég líka á villigötum. Kannski er fjármálaútrásin lykillinn að öllum hagvexti og kaupmætti. Ég þarf að hugsa meira um þetta.

Hins vegar er ég ekki alveg viss um að lestur um hagfræði hjálpi mér mikið - nema ég sé bara komin fram úr fyrstu lexíu og þurfi að fara í flóknari bækur. Ég er nefnilega búin með nokkra kafla í „Hagfræði í hnotskurn“ eftir Henry Hazlitt og hann segir bara sjálfsagða hluti. Hann uppástendur að vondir hagfræðingar segi að brotin rúða hjá bakaranum sé góð vegna þess að hún búi til störf. Svo útskýrir hann að góðir hagfræðingar sjái lengra og átti sig á að ef rúðan hefði ekki brotnað hjá bakaranum hefði hann getað eytt peningunum í jakkaföt og þannig hefði frekar orðið til starf í fataiðnaði.

Hvaða meðalhálfvita þarf að segja að brotin rúða sé ekki ávísun á velsæld? Nema þá glerskurðarmannsins?

Þetta minnti mig samt á setningu úr Draumalandi Andra Snæs um það að hagvöxtur minnki við það að einhver skrái sig í skóla, þ.e. hætti í einhverju starfi til að fara í nám. Og þar sem þetta komst nýlega til tals var bætt við að hagvöxtur jykist líka við árekstur sem kæmi fólki á spítala.

??

Ég þarf hvorki að vera hagsýn né húsmóðir til að sjá hvað þetta eru fáránlegir útreikningar á hagvexti. Raunverulegur hagvöxtur hlýtur að felast í uppgötvun nýrra auðlinda, bætts verklags og hagkvæmni í rekstri. Til dæmis er óumbeðinn ruslpóstur ekki hagvöxtur þótt ljósmyndarar fái ónauðsynlegt starf við að taka myndir af leirkrúsum og veggklukkum.

Og hver borgar?

Svo er það evran - á maður að biðja um launin sín í evrum og fara að gera sig upp eins og Straumur - burðarás? Ég er í svo mikilli dílemmu.

Konungsbók Arnaldar

Athygli mín var vakin á nokkru í gær. Í nýjustu skáldsögu Arnaldar Indriðasonar sem ég las skömmu fyrir jól er Halldóri Laxness gerð upp þekking á glæpsamlegu athæfi. Ég gaf því engan sérstakan gaum en sú vangavelta kom sem sagt upp í gær hvort þetta mætti yfirleitt. Kannski ályktar maður fullfljótt að allir geri sér grein fyrir að sagan er skálduð - kannski les þetta einhver eftir segjum 20 ár sem staðreynd.

Hvað ef einhver rithöfundurinn léti t.d. stjórnmálamann fremja glæp í skáldsögu? Stela ... fiskikvóta eða sölsa undir sig kvótann á veraldarvefnum? Fremja morð? Breytast í flagð undir fögru skinni? Lofa einhverju og svíkja síðan?

 Humm humm.

Mogginn er svo góður

Hvað í veröldinni hangir á spýtunni? Af hverju skaffar Mogginn okkur pláss á veraldarvefnum? Hvað vill hann fá í staðinn? Ég er búin að hafa áhyggjur í heilan mánuð ... og hef ekki borgað túskilding með gati. Svoleiðis rekur sig ekkert fyrirtæki.

Bjálkaorða

Þetta er undarlegt. Allir eru sammála - nema forseti Íslands á hverjum tíma og örfáir orðuhafar - um að orðuveiting sé komin út í öfgar. Nú er ég búin að stúdera listann og sjá að ég þekkti ekki þrjú nöfn. Það er gott, það er þá einhver von til þess að það fólk hafi unnið að þjóðþrifamálum í hljóði og einhverjir orðið vitni að því þótt það hafi farið framhjá mér. Það er verulega indælt.

Hins vegar er verið að veita mönnum orðu fyrir að vinna vinnuna sína. Ef skoðanakönnun yrði gerð myndu jafnvel margir orðuþiggjendur haka við ÓÞARFI þegar kæmi að þessum vegtyllum.

Og auðvitað finnst mér undarlegast - ekki grætilegt því að í raun er mér sama - að Sigurði Einarssyni hjá K-inu þarna sem hefur verið framarlega í því að plokka þjónustugjöld af fólki skuli vera hossað.

Bjálfi, ó bjálki í augum þessara fáu.

Urriðafoss og Ingólfsfjall

Já, þótt mér hafi fram undir þetta þótt Bjarni Harðarson skemmtilegri sagnamaður en pólitíkus get ég ekki annað en kinkað kolli þegar hann talar um Urriðafoss og Ingólfsfjall. Þórustaðanáma (minnir mig að hún heiti) sem er þarna sunnan í fjallinu er hroðalegt umhverfislýti sem enginn hefur talað um annar en Bjarni, a.m.k. svo að mér hafi borist til eyrna. Og Urriðafoss er perla þótt hann sé falinn skammt frá veginum.

Ég á víst ættir að rekja þarna austur eftir þótt ég sé ekki sérlega frændrækin. Hins vegar hef ég auðvitað oft keyrt meðfram Ingólfsfjalli og skemmt mér yfir litla bústaðnum og álfasteinunum. Kannski fyndist mönnum í lagi að farga því af því að umræðan er ekki hávær.

Og nú er svo skemmtilegt að í Silfri Egils er verið að ræða umhverfisvernd - og Alcan.

Burtu með barnabæturnar

Já neinei, áður en Habbý byrjar að skamma mig fyrir neikvæðni ætla ég að flýta mér að segja að ég legg alls ekki til að upphæðinni verði skilað til ríkisvaldsins, alls ekki. Ég veit að í sumum tilfellum er upphæðin ekki svo há hvort eð er. Nei, mér finnst orðið barnabætur fela í sér að einhver hafi orðið fyrir skaða.

Og hver varð fyrir tjóni?

Foreldrarnir fyrir að eignast börnin eða börnin fyrir að eignast foreldra? Þetta er nefnilega fráleitt. Það er ekki fráleitt að tala um örorkubætur því að það er þó nokkur skaði að missa t.d. útlim eða sjón. Það er hins vegar fráleitt að tala um ellibætur eða gamalmennabætur, enda tölum við um ellilífeyri.

Lausnin gæti t.a.m. verið sú að foreldrarnir fengju skattkort, kannski kallað barnaskattkort, með börnum að 18 ára aldri þegar þau verða sjálfráða. Skattleysismörkin fyrir einstakling voru að hækka í 90 þúsund kr. en segjum að þau væru 150 þúsund, þá væri mögulega skynsamlegt að fyrir foreldri eins barns væru þau 200 þúsund, fyrir foreldri tveggja barna 240 þúsund. Þetta er ég reyndar ekki búin að útfæra. Ef foreldrarnir byggju ekki saman og vildu dreifa „bótunum“ fengi hvort um sig skattleysismörkin hækkuð í 175 þúsund.

Næsta vers gæti orðið um meðlag ...

Lengi tekur sjórinn við

Eða svo sögðu menn. Nú vitum við betur.

Merkileg var úttekt Stöðvar tvö á álverinu í Straumsvík. Ítarleg og fróðleg, en að vísu fannst mér fréttamaður hallast að synjun um stækkun. Finnur Ingólfsson var sýndur í því ljósi, hinn ofurkáti iðnaðarráðherra á sínum tíma vegna þess að loks tókst að selja raforkuna. Það var á þeim tíma sem við héldum að sjórinn tæki endalaust við og lögðum líka mest kapp á að selja einhverjum raforkuna.

Mengunarvarnir eru orðnar betri og þess vegna er mengun ekki söm og jöfn og hún var. Hins vegar mengar þessi iðja eins og ýmis önnur, og meira eftir því sem hún verður umfangsmeiri. Landið mætti nota í annað og nú vantar sannarlega ekki vinnu þegar atvinnuleysið er um 1%. Ótraust heimild mín hermir að 1% Hafnfirðinga starfi í álverinu, 250 af 500 starfsmönnum, 250 af 25.000 Hafnfirðingum.

Það var gaman að sjá Ragnar álskalla í fullu fjöri og hann hljómaði skynsamlega. Hann er samt hlynntur stækkun. Og vissulega er á elleftu stundu boðað íbúalýðræði, a.m.k. á elleftu stundu fyrir álrekendur.

En hvernig er svo með landeigendur við Þjórsá? Í blöðum sverja þeir og sárt við leggja að ekki hafi verið ráðgast við þá eða samið en engu að síður er stækkunin komin í farvatn álverslns. Maður hefði haldið að svona stórviðburðir ættu að fara í eitthvert visst ferli, fyrst spurt og samið, svo gert deiliskipulag eða eitthvað, þá farið í framkvæmdir.

Ég hallast að því að ég segði nei ef ég hefði eitthvað um það að segja. Og skilaði Björgvini Halldórssyni til föðurhúsanna. 

Umhverfisvernd byrjar heima

Að minnsta kosti ætti hver borgari að geta stundað umhverfisvernd, sleppt frauðplasti undir hakkið, skrifað báðum megin á blaðið, skilað dósum og flöskum í Sorpu og breytt kaffikorginum í moltu. Engu að síður vantar góða aðstöðu til að vera umhverfisvænn í Reykjavík. Sorpa er á fáum stöðum og lítið borgað fyrir dósirnar, blaðagámarnir eru stundum fullir eða fjarverandi og engar grænar tunnur til að henda lífrænum úrgangi í. Hjólaleiðir eru fyrir sportista, t.d. er lífshættulegt að hjóla milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar og að auki er dýrt í strætó, ferðirnar stopular og óaðgengilegar. Ég er mjög spennt að vita hvernig ókeypis tilraunin á eftir að ganga á Akureyri. Ég er mjög bjartsýn á hana og svo kostar hún bæjarsjóð bara 16 milljónir, held ég að ég hafi tekið rétt eftir.

Svona umhverfisvernd finnst mér skipta máli, ekki síður en Kýótó-ákvæðið.

Og ég verð víst að viðurkenna að í ljósi umhverfisins skil ég ekki almennilega fjaðrafokið út af Alcan-kostuninni á Kryddsíldinni. Ég horfði á hana - nema hvað - og tók ekki eftir kostuninni! Til að kóróna þetta skilst mér að Alcan hafi kostað Kryddsíldina í fyrra líka - augljóslega fé á glæ kastað þar sem fólk leiðir svona auglýsingar hjá sér, hahha.

Ég meina, Alcan er löglegt fyrirtæki, kostun er lögleg og þetta er leiðin sem Stöð tvö fer til að fjármagna útsendingar sínar. Hins vegar er ég enn á því að þetta sé ekki leiðin að jákvæðu viðhorfi Hafnfirðinga og annarra landsmanna.

Ofgnótt kaupmáttar og hagvaxtar

Hvað hefur breyst á 10 árum? Jú, kaupmáttur hefur aukist og hjá mörgum svo mjög að stærsti vandinn á jólunum felst í að finna eitthvað sem hægt er að gefa sumum. Einhverjir brugðu á það ráð núna að kaupa geitur hjá kirkjunni til gjafa. Það þýddi auðvitað ekki að pakkinn jarmaði á aðfangadagskvöld, heldur gaf fólk hugmyndina. Hún er svo sem góð.

Í gærkvöldi frétti ég að í Danmörku - þar sem menn eru líka farnir að gefa geitur sökum skorts á skorti - þar sem viðtökulönd eru önnur en á Íslandi hafi menn keypt of margar geitur. Hugmyndin er uppseld. Og hvað er þá til ráða? Að kaupa brunn í fjarlægu landi fyrir 120 þúsund kr. til að vera rausnarlegur við elskuna sína?

Ekki veit ég.

Mér fyndist samt koma til greina hugarfarsbreyting. Mér finnst galið að fólk kaupi og eignist hluti bara til að eignast hluti þótt það langi ekkert í þá. Og það á sama tíma og sumt fólk hefur ekki efni á nauðsynjum. Erum við ekki öll sammála um að slíku sé til að dreifa á Íslandi?

Ég þori ekki að skrifa það sem ég er að hugsa núna en treysti því að lesandinn geti í eyðuna.

 

Ég elska Heimi Karlsson

Bara svona í sjónvarpinu, Íslandi í bítið. Hann spyr fólk svo mikið eftir lausnum: Hvað þarf að hækka mikið? Hverju þarf að breyta? Hvað myndi duga? Ég viðurkenni að hann fær ekki alltaf svör en hann reynir að hugsa í lausnum frekar en vandamálum.

Við erum of gjörn á að velta okkur upp úr vandanum í stað þess að horfa fram á veginn og spyrja hver lausnin gæti verið.

Áðan voru þau Sirrý með Arndísi Björnsdóttur hjá sér sem hyggur á þingframboð fyrir eldri borgara og hann reyndi að fá fram lausnarhugmyndir.

Jólaólesning, nýárshorf

Ja, ekki eru allir á eitt sáttir um bækur. Að vonum. Nú er ég búin að lesa Gaddavír eftir Sigurjón Magnússon, skáldsögu svo stutta að hún jaðrar við nóvellu. Hann gerir þau ógurlegu mistök að byggja upp spennu fyrir einhverju sem er ekki. Það frumlegasta og kannski besta er að söguhetjan er drykkfelldur prestur austur í sveitum. Það grátlegasta er tónlistin sem ég giska á að höfundur hafi sérstakan áhuga á en tekst ekki að flétta inn í söguþráðinn.

Ég þorði ekki að viðra þessa skoðun mína fyrr en Kjartan var líka búinn að lesa bókina. Mér heyrðist hann vera sammála mér en kannski er ég að gera honum upp skoðanir.

Svo verð ég að úttala mig um Strákana okkar sem ég sá ekki fyrr en í gærkvöldi. Ég var búin að heyra að hún væri alveg skelfilega misheppnuð, ætti að vera ádeila á hommafóbíu en félli sjálf í allar gryfjurnar. Það er alltaf alveg meinhollt að heyra einhvern óskapnað, þá finnst manni verkið ekki eins slæmt. Ég verð víst samt að játa að mér þótti hún óttalega klisjukennd en verra var þó að persónusköpunin var ræfilsleg - Óttar kemur út úr skápnum á fótboltaæfingu, í musteri karlmennskunnar, og umsvifalaust tekur hann upp einhvers konar náið samband við annan homma, biður alla að slappa af og ætlar að þvo andúð manna af sér í sturtu. Ég veit reyndar ekki hvort hún átti að gerast 1994 eða hvort þarna kom bara fyrir upprifjunarmót manna sem höfðu verið saman í boltanum 1994. Skiptir svo sem ekki miklu máli.

Kannski var eitthvað raunsatt í myndinni, ég þekki hvorugan heiminn, en eru menn í 3. og 4. deild að gefa leiki hægri og vinstri af því að ekki tekst að manna 11 manna fótboltalið á leikjum?

Og myndatakan var svo gleið að maður sá oft ekki hver var að tala og vissi ekki um hvað málið snerist fyrir vikið.

Hins vegar verð ég að segja að mér þótt Lilja Nótt Þórarinsdóttir algjör meistari sem fyrrum fegurðardrottning og núverandi alki. Þegar hún dissaði kærustu bróður Óttars, fyrrum svilkonu sína svo að segja, með því að segja að hún gæti aldrei komist áfram í fegurðarheiminum af því að hún væri ekki nógu sæt var eins og hún væri að hugsa þetta á staðnum og stundinni. Líka þegar Óttar sagði við son þeirra: Hey, ég er nú pabbi þinn, og hún sagði: Hann fór meira að segja í blóðprufu, var Lilja Nótt eins og í góðum spuna. Hún átti fleiri gullsetningar sem ég er of feimin til að skrifa hér en hún er stjarnan sem ég myndi gefa myndinni.

Til allrar sanngirni verð ég þó að segja að mamma Óttars fékk líka góða línu (um rjómann neðst í ísskápnum þegar hún var að farast úr sorg yfir að sonurinn væri hommi).

Nauðsynlegt að horfa á þessar íslensku myndir, humm.

Byrgismatur

Byrgismálið er allt sorglegra en tárum taki. Ég hef ekki hugmynd um hvað er satt í þessu máli en ólyginn sagði mér að þrátt fyrir allt væri Byrgið rekið fyrir lítinn pening með miklum árangri. Nú er talað um 180 milljónir frá 1999, innan við 30 milljónir á ári, en áður fannst mér talað um rúmar 200 milljónir frá árinu 2000. Hvað kostar að reka eitt „hefðbundið“ rúm á hefðbundnum spítala? Ég er alveg viss um að sama hvernig á málið er litið er Byrgið ódýrt úrræði sem hefur virkað fyrir marga.

Sama ólygna heimild sagði mér hins vegar líka að Guðmundur Jónsson væri siðblindur, lygi beint upp í opið geðið á fólki og hreinlega vissi ekki hvenær hann færi með rangt mál. Hann er þá veikur, ef þetta er rétt, og á ekki að vera í forsvari fyrir meðferðarstofnun, ekki heldur þótt hún sé meint líknarstofnun og rekin fyrir lítið fé af því að starfsmennirnir eru allir fyrrum vistmenn og ekki hálaunaðir háskólamenn eða viðskiptaspekúlantar.

Í öllu falli finnst mér að við ættum að dæma varlega, líka við sem erum svo heppin að hafa aldrei átt erindi inn á Efri-Brú.

Villi segir, Villi segir (þessi gamli góði, að eigin sögn)

Fyrir helgi heyrði ég á skotspónum að til stæði að hækka aðgangseyri í sund. Það er nú staðfest. Einhvern veginn finnst mér líka að ég hafi heyrt haft eftir borgarstjóra að hækkunin stafaði af því að

 ÚTLENDINGUM ÞÆTTI HLÆGILEGA ÓDÝRT AÐ FARA Í SUND Á ÍSLANDI!

Ja hérna, ja hérna.

Ef það er rétt eftir haft og mönnum þykja það rök hlýtur áfengi að lækka snarlega þar sem útlendingum finnst grátlega dýrt að kaupa sér rauðvínsglas með steikinni.

En kannski heyrði ég bara annað rétt. Kannski finnst borgarstjóranum í Reykjavík afstaða útlendinga til sundlaugarferða ekki gefa honum ástæðu til að hækka gjaldið. Annars gæti maður haldið að bókasafnsskírteinið hækkaði bráðlega í 1.500 - í vissum skilningi er bráðfyndið að maður geti lesið óteljandi margar bækur fyrir andvirði eins teiknaðs Tinna.

Í Finnlandi man ég m.a.s. eftir að hafa fengið ókeypis bókasafnsskírteini - nú deyr maður úr hlátri.

Nokkur fynd áramótaskaupsins

Ég hló oft ofan í mig yfir skaupinu, síst yfir splatterunum þó. Baugsmálið og Bobby Fischer fannst okkur mjög fyndið, mótmælin lukkuðust vel, Árna Johnsen og Eyþóri gerð hæfileg skil. Jóni Gnarr hefði þó mátt henda í heilu lagi - hvað var það eiginlega? Snerist það að einhverju leyti um útlendinga og öryrkja og stjórnmál eða fékk Jón Gnarr bara að fríspila sig? Ég giska á það síðara. Það er betra fyrir Reyni leikstjóra, en slæmt samt.

Svo leyfi ég mér að giska á að skaupið hafi höfðað meira til fólks undir þrítugu en yfir. Tölvugrafík og tilraunaleikhúsið minnti mig á MindCamp sem ég sá hjá Hafnarfjarðarleikhúsinu í fyrra og margir leikarar þeirrar sýningar voru einmitt í skaupinu.

Ólyginn sagði mér að skaupið yrði endursýnt, aldrei þessu vant. Má ekki setja feitt bíp þar sem Jón Gnarr var? Er, meina ég?

Svo þakka ég Kaupþingi kærlega fyrir að kaupa stórskemmtilegan leikþátt með John Cleese og sýna mér til skemmtunar kl. 22:30 í gærkvöldi.