#þöggun #eðaekki

Ég held að fyrir lögreglustjóranum í Vestmannaeyjum hljóti að vaka að uppræta þöggun þegar hún biður upplýst fólk um að þegja um glæp sem framinn er í skjóli skemmtunar. Viðbrögðin eru auðvitað alveg sjálfgefin, háreysti. Fólk andæfir henni. Fólk stekkur upp á nef sér. Fólk vill umræðuna. Ég vil umræðuna af því að umræðan getur unnið gegn glæpum, ef vel tekst til nær hún til hugsanlegra gerenda sem verða fyrir vikið ekkert gerendur ofbeldis.

Ég veit ekki hvernig þolendum kynferðisglæpa líður almennt, hvorki strax á eftir né næst þegar þeir fletta blöðum eða internetinu. Það er ekki fráleitt að þolendur endurlifi ofbeldið og upplifi með röngu skömm fyrir að hafa orðið fyrir barðinu á ofbeldismanni. Og fyrstu fréttir af útihátíðum eru oft af því sem fór verr en vel.

Ég undrast oftlega þegar ég heyri fréttir af umferðarslysum eða óhöppum þar sem fólk slasast eða bíður bana. Halda fjölmiðlar að þeim beri að upplýsa vandalaust fólk um banvænt bílslys á stundinni? Ekki mig, það get ég fullvissað ykkur um.

„Ég hef ákveðið í samráði við áfallateymi þjóðhátíðar og félagsþjónustu Vestmannaeyjabæjar að lögreglan mun ekki veita upplýsingar um kynferðisbrot til fjölmiðla þessa helgi frekar en gert er á öðrum tímum.“

Eigum við að reikna með að áfallateymi þjóðhátíðar og félagsþjónustan í bænum gangi erinda þeirra sem halda hátíðina? Eða gerendanna? Ég ætla ekki að trúa því að svo stöddu. Ég ætla að prófa að ganga út frá því að viðbragðsaðilar beri hag þolenda fyrir brjósti. En þá koma forvarnir til sögunnar. Þeim hefur verið flaggað upp á síðkastið með #myllumerkingarbyltingunni, umræðunni og upplýsingunum. Vökulir og afgerandi einstaklingar þurfa að vera á vettvangi og hafa djörfung til að grípa inn í þegar ástæða er til. Það er örugglega vandaverk. Hefur verið hugsað fyrir því, Páley? Eru ráðgjafar tiltækir? Hvernig er lýsingin?

Þetta skil ég ekki:

„Það er lagaskylda á lögreglu að upplýsa um kærur sem berast og almenningur á ekki heldur heimtingu á slíkum upplýsingum.“

Er þetta ekki mótsögn?

Við vitum að við erum ekki glæpalaust samfélag en við eigum að leggja okkur öll fram um að koma í veg fyrir ljóta glæpi sem leggja líf fólks í rúst. Hvernig væri að blaðamenn spyrðu Páleyju út í forvarnir. Eða viljum við bara gefa okkur það versta og velta okkur upp úr vandlætingunni?

Að bera í bakkafullt klósettið

Ég veit, ég hef ekkert nýtt fram að færa í stóra klósettmálinu. Leiðsögumenn hafa vitað það í 40 ár eða svo að klósettum er ábótavant. Það hefur verið rætt um að fólk sem nýtir sér salernisaðstöðu þar sem veitingar eru seldar kaupi eitthvað á móti. Það hefur verið rætt um að selja beinlínis inn á salerni. Það hefur verið rætt um að fólk kaupi sig inn á salerni og geti síðan látið gjaldið, sem annars er óafturkræft, ganga upp í sölu á einhverju í búðinni.

Við vitum að fólk þarf að komast á klósett yfir daginn, það er bara spurning um útfærslu. Og ef ferðamenn verða orðnir 2 milljónir eftir þrjú ár þarf fleiri klósett, meiri klósettpappír, fleiri klósettbursta og fleiri umferðir með burstanum.

Plís, ekki verða svona hissa.

Og leiðsögumaður var í útvarpinu fyrir einu og hálfu ári með hollar ábendingar um hvernig maður hægir sér á fjalli.

Hættum að tala um kúkinn. Girðum hann af.

 

88%

Ég var utan þjónustusvæðis í marga daga í mánuðinum. Svo kom ég til byggða, hlustaði á útvarpsfréttir og heyrði að 88% hjúkrunarfræðinga hefðu hafnað samningnum sem var gerður eftir lagasetninguna. Get ekki sagt að það hafi komið á óvart. 

Nú er ég komin heim, opna fréttaveitur á vefnum og sé að hugmyndir eru uppi um „sóknarfæri“ í heilsu. Ég er skelkuð.

Mér finnst ég borga mikla skatta en ég sver að ég sé ekki eftir þeim ef heilbrigðiskerfið, menntakerfið og samgöngukerfið er í lagi. Og nú er ég logandi hrædd. Og ég er ekki einu sinni veik og enginn að ráði í nærumhverfi mínu.

... geta hvorki keypt né leigt

... heyrði ég í fréttunum áðan. Já, þróun launa og íbúðaverðs hefur sannarlega þróast í ólíkar áttir síðustu 20 árin. Nú gæti ég talað lengi um reynslu mína af að kaupa fyrstu íbúð, en þar sem enginn unglingur er á heimilinu að reyna að komast að heiman hef ég ekki alveg fylgst með þróuninni síðustu árin. Það er bara eitthvað stórkostlega skrýtið við það að hver einasti einstaklingur sem flytur að heiman þurfi að núllstilla og skuldsetja sig til endalausrar framtíðar.

Gæti sú staða komið upp að enginn hefði efni á íbúð og allar íbúðir stæðu auðar? Hmm.

Gleðin í sorginni eða sorgin í gleðinni

Nei, ég get ekki barnað þessa grein með neinu gríni. Eða alvöru. Ég er ekki sammála einu orði, ég er hins vegar sammála öllum hinum.

Kjarasamningur leiðsögumanna

Nú er ég spennt. Kjarasamningur var undirritaður í gær og verður kynntur á sunnudag. Mánaðarlaun leiðsögumanns í efsta flokki, sem sagt með mestu reynsluna, rétt losa 270.000 kr. og þá er samt ekkert atvinnuöryggi í boði, leiðsögumaður fer til læknis í eigin tíma og þarf að sækja sérstaklega um að fá greidd laun í veikindum. Og nú bíð ég spennt eftir kynningunni á samningnum sem var undirritaður eftir slímusetu með ríkissáttasemjara. Samt var bókað við gerð kjarasamningsins í fyrra að leiðsögumenn myndu ekki sætta sig við vísitöluhækkun að þessu sinni.

Og svo kemur í dag frétt af bágu launaumhverfi yngsta aldurshópsins í ferðaþjónustu. Engar tölur fylgja fréttinni þannig að ég get ekkert borið saman. Ferðaþjónustan er orðin að meginstoð í atvinnulífinu, á fjölsóttustu stöðunum verður ekki þverfótað fyrir aðkomumönnum - hjartanlega velkomnum - en fólkinu á gólfinu eru boðin smánarlaun.

Eða kannski verður hljóðið í mér annað eftir kynningarfundinn á sunnudaginn.

*Skrifaðu flugvöll*

Allir vilja greiðar samgöngur. Allir vilja hámarka öryggi. Allir vilja hagkvæmni.

Ég vil flugvöllinn burt úr Vatnsmýrinni og tel, vissulega tilfinningalega, að hann færi mun betur annars staðar. Ég hef ekkert haft á móti því að færa hann til Keflavíkur, en Keflavík er samt ekki endilega besti staðurinn. En hlýtur það ekki að þjóna hagkvæmninni að hafa innanlands- og millilandaflugvöll á sama blettinum?

Niðurstaða Rögnunefndar hljómar eins og dýrðarinnar tónlist í mínum eyrum. Já, það er tilfinning mín að a) það sé óheppilegt að flugvélar fljúgi yfir þéttustu byggðina á leið til lendingar, b) það gæti þjónað stórum hópi fólks að fljúga utan af landi og geta gengið inn næsta gang til að komast til útlanda og c) sjúklingar þoli aukalega 12 mínútur sem bætast við 150 mínútna meðalferðatíma. Kannski þarf að bæta aðeins við heilsugæslu um borð.

Hingað til hafa aðallega heyrst tilfinningaleg rök með flugvellinum á sama stað, ekki síst að það ógni öryggi sjúklinga og slasaðra að hafa hann annars staðar. Í alvöru? En ef heilbrigðisþjónustan yrði færð, er þá áfram vegið að öryggi sjúklinga að lenda annars staðar, t.d. nálægt nýrri bráðadeild?

Fólk sem á erindi til Reykjavíkur á svo heldur ekki allt erindi í 101.

Fyrir launamann eru 22 milljarðar mjög há upphæð en ef við skoðum 700 milljarða kr. veltu þjóðarbúsins er þessi rosalega háa upphæð aðeins um 3%. Svo má reikna með að eitthvað fáist fyrir landið í Vatnsmýrinni þegar það verður selt, ekki satt? Og hvað með samlegðaráhrifin þegar innanlands- og millilandaflugið verður komið undir sama þak?

Að öllu samanlögðu lofar þessi niðurstaða góðu og nú hlakka ég til að heyra framhaldið. 

Fyrstupersónuflótti

Mér finnst það hafa aukist, kannski bara frá því í síðustu viku, að fólk skrifi í leiðarlýsingum sínum (á Facebook): Gengið var upp fjallið, horft á sólarlagið og farið aftur niður þar sem nestið var loksins borðað. Mér finnst fallegra að nota 1. persónu og segja: Við gengum upp fjallið, horfðum á sólarlagið, fórum aftur niður og borðuðum loks nestið. (Ekki verra: Við gengum upp fjallið, sáum sólina setjast og rísa á ný áður en við fikruðum okkur aftur niður og gæddum okkur loks á smurða brauðinu. Eða eitthvað ...)

Ætli fólki finnist það of sjálfhverft ef það talar út frá sjálfu sér í stað þess að nota þolmynd? Varla, um leið eru teknar svo margar sjálfhverfur ... (Um leið tekur það svo margar myndir af sjálfu sér ...)

Best að ræða þetta á kaffistofunni við tækifæri. Nema þú viljir leggja eitthvað til málanna. 

Ferðaþjónusta í boxinu

Nú um helgina gekk ég í tvo daga í Dölunum. Við vorum 30 saman, hópur sem tilheyrir gönguhópnum Vesen og vergangur. Uppáhaldsferðaskipuleggjandinn minn, hann Einar, skipulagði gönguna frá Langavatni að Hítarvatni með viðkomu á Seljalandi þar sem við gistum. Að sönnu er dásamlegt að eiga heiminn frá upphafi til enda og rekast ekki í sífellu á annað fólk en maður getur ekki annað en undrað sig á því að ganga 55 km leið á tveimur dögum og rekast ekki á nokkurn mann fyrr en á endastað þar sem tveir menn stóðu í vatni upp í nára og sveifluðu veiðistöngum. Vegalengdin er upp á kílómetra sú sama og Laugavegurinn milli Landmannalauga og Þórsmerkur sem er mjög fjölfarinn og virðist njóta varanlegra vinsælda, gott með það, en göngufólk mætti kannski líta aðeins í kringum sig. Eins og Einar.

Og þetta á ekki síður við um ferðaskrifstofur sem selja útlendingum ferðir. Mörg svæði eru sprungin eins og oft er talað um í fréttum og það er löngu tímabært að hugsa út fyrir boxið og fjölga viðkomustöðum. Vatnaslóðirnar falla tvímælalaust í þann hóp.

 

Sannfæring fyrir [einhverju að eigin vali]

Ég hef fullt af skoðunum. Sumar viðra ég, aðrar ekki. Um sumar skrifa ég en margar ræði ég bara við fólk í nærumhverfi mínu. Sumar eru afdráttarlausar, sumar eru í takt við skoðanir flestra en stundum syndi ég gegn straumnum. Í kosningum er ég óvissuatkvæði og hlusta á það sem frambjóðendur segja og reyni að horfa á hvernig þeir hegða sér.

Fullt af áberandi fólki hefur fullt af skoðunum. Margt af því fólki segir samt bara það sem við búumst við og margt fólk er orðið að eins konar stofnunum. Það er eðlilegt, t.d. í pólitík þar sem fólk þarf að kynna sig hratt og örugglega og vill ekki koma aftan að kjósendum sínum. Kjósendur vilja heldur ekki láta koma sér á óvart í mikilvægum málaflokkum.

Það er sem sagt skiljanlegt og ekki óskynsamlegt að vilja vita hvar maður hefur fólk.

En djö er gaman að sjá og heyra blóðið renna í fólki. Ég þori ekki að nefna nærtækt dæmi úr síðustu viku en ætla hins vegar að hrópa húrra, eins og margir aðrir, fyrir Halldóru Geirharðsdóttur sem fékk verðlaun á Grímunni og leit á það sem tækifæri til að tjá sig við stóran hóp fólks í gegnum glugga á sviðinu. Ég get viðurkennt að ég er sammála Halldóru um að við eigum að rétta úr okkur og ákveða hvernig samfélag við viljum vera en ég hugsa að þó að ég hefði mögulega verið ósammála henni hefði ég hrifist af ákefðinni. 

Sannfæringarhiti er máttugt tæki.

Jón Sigurðsson mótmælandi

„Vér mótmælum allir,“ sagði Jón Sigurðsson með um 40 öðrum þingmönnum 1. júlí 1851 þegar fulltrúi danska kóngsins vildi slíta fundi íslenskra þingmanna af því að hann óttaðist að ella myndu þeir tala geyst um sjálfstæðishugmyndir sínar. Alveg óháð tilefninu finnst mér vandfundinn heppilegri dagur til að mótmæla einhverju sem ógnar sjálfsögðu sjálfstæði okkar en afmælisdagur Jóns Sigurðssonar.

Til hamingju með daginn.

Verkfallsréttur - eða ekki

Ég vinn á skrifstofu og hef ekki verkfallsrétt. Sönn saga. Ég held að það þurfi að verða breið og málefnaleg umræða um þær stéttir sem eru með verkfallsrétt og sitt eigið samningsumboð. Er kjararáð svarið? Ég get ekkert tjáð mig um yfirvofandi lagasetningu vegna þess að við fáum ekkert að vita um bilið milli viðsemjenda. Samt finnst mér þetta koma mér við.

Hver ákveður upphæðina ef heilbrigðisstéttir eiga bara að þiggja það sem þeim er rétt? 

Stemningshlaupið á hálum?

Ég skráði mig í litahlaupið þegar það var fyrst kynnt til sögunnar. Í mörg herrans ár hef ég tekið þátt í keppnishlaupum án þess að æfa nokkru sinni. Mér hefur þótt gaman að taka þátt í Reykjavíkurmaraþoni, Jónsmessunæturhlaupi, Fossvogshlaupi, Rauðakrosshlaupi o.s.frv. af því að þar er sjálfsprottin stemning. Ég hef ekki haft metnað til að slá neinar sérstakar keilur, bara viljað hafa gaman. Þegar 6. júní 2015 nálgaðist og litahlaupið var auglýst alveg botnlaust runnu á mig tvær grímur hið minnsta og ég missti áhugann, og það þótt „ágóðinn ætti að renna til Unicef“ eða hver þiggjandinn átti að vera og hvernig sem það var orðað.

Ég var í miðbænum á laugardaginn og sá eitthvert brot af hlaupinu og síðan sá ég mjög mikið til þess á Facebook. Sem betur fer hafði fólk augljóslega gaman og það er frábært. En kostnaður við hlaupið, auglýsingar, litapúðrið, starfsmenn, bolir og verðlaun, hefur væntanlega tekið kúfinn af „ágóðanum“ þótt keppendur/þátttakendur hafi trúlega í mörgum tilfellum borgað 3.500 og 6.500 með glöðu geði í trausti þess að góðgerðarsamtök fengju góðan skerf af þátttökugjöldunum. Eða kannski er alls kyns fólk ekkert að velta þessu fyrir sér þótt Unicef sé veifað eins og gulrót framan í það.

Kannski man ég bara of vel spillingarfréttir af fjársöfnun kirkjunnar til að treysta því í blindni að markaðsmenn sem fara af stað undir því fororði að láta Unicef og Rauða krossinn njóta góðs af svona átaki meini það sem þeir segja og segi það sem þeir meina. Og Stundin teflir fram slíkri frétt í dag. Er bókhaldið uppi á borðinu? Getum við fengið að vita hversu hátt hlutfall söfnunarfjár fer þangað sem það nýtist best?

En ég hef ekki heyrt neinn keppanda kvarta svo því sé haldið til haga. Þetta er sennilega bara meinbægni í mér ...

Stolin ritgerð

Í mínu fyrra lífi kenndi ég ritgerðasmíð, textameðferð, heimildanotkun og tilvísanir, að vísu ekki í háskóla. Þegar ég hætti framhaldsskólakennslu var internetið rétt að byrja að ryðja sér til rúms þannig að bíræfnustu nemendur mínir afrituðu texta úr bókum, jafnvel fræðibókum sem við notuðum í tímum, án þess að geta heimildar. Það heitir ritstuldur og ég brást ókvæða við þegar ég stóð nemendur að honum. Ég veit auðvitað bara um dæmin sem ég uppgötvaði en þegar maður þekkir nemendur sína veit maður nokk til hvers þeir eru líklegir, maður þekkir orðanotkun og áferð texta úr prófum.

Því er síður til að dreifa þegar háskólakennarar taka að sér að leiðbeina útskriftarnemendum. Engu að síður verð ég að lýsa undrun minni ef rétt er farið með upplýsingar um nemandann sem skáldaði viðtöl við fólk í ferðaþjónustu. Ritgerðin hefur verið fjarlægð úr Skemmunni enda eitthvert ferli farið í gang, vonum seinna ef eitthvað er að marka fréttaflutning.

Ef ég hefði verið beðin að prófarkalesa ritgerðina hefði ég hnotið um misræmið í orðalagi rannsóknarspurningarinnar fremst og aftast. Ég sver það. Hvernig viðskiptafræðingur verður maður sem vandar sig ekki við neitt í lokaritgerðinni sinni? Hvað má segja um deild í HÍ sem lætur svona líðast? Hversu mikil brögð eru að svona nokkru? Hversu mörg dæmi uppgötvast ekki?

Ég er dálítið bit þótt ég geti tekið undir þau orð rektors að ekki megi dæma heila stofnun þótt einn nemandi af 14.000 gerist brotlegur. Þetta er samt spurning um verklag ...

Kvennaþing?

Samkvæmt Hagstofunni vorum við 329.100 manns 1. janúar sl. Ég hef greinilega misst af fjölgun upp á 5.000 eða svo síðan ég fór í mínu síðustu ferð sem leiðsögumaður. Þar af eru konur 163.914 og karlar þá 165.186, nokkuð jafnt. Tæplega 80.000 eru ekki komin með kosningarrétt en 250.000 hafa hann og eru kjörgeng að auki. 

Má útiloka 125.000 Íslendinga í kosningunum 2017? Ragnheiður Ríkharðsdóttir varpaði þeirri róttæku hugmynd fram á þingi í gær. Hvað gæti áunnist? Það gæti sannast að konur vinni betur saman. Að konur séu lausnamiðaðri en karlar. Að konur skipi sér ekki í fylkingu stjórnar og stjórnarandstöðu, fari vel með fé, afstýri verkföllum, jafni launin, miðli málum, leysi málin. En auðvitað eru 63 konur einstaklingar eins og 63 manns yfirleitt. Kyn er bara ein breyta; uppeldi, menntun, gen, félagsskapur og tilviljun skiptir líka máli þegar manneskja verður til, þroskast og gerir sig gildandi. Þær konur sem byðu sig fram ættu það væntanlega sameiginlegt að vilja láta kjósa sig og vildu sjálfsagt hafa áhrif á þjóðmálin.

Og mögulegir gallar við hugmyndina? Að vondar konur yrðu fyrir valinu; áhugalausar, heimskar, illa meinandi, gírugar, latar og ólæsar á tölvur.

En ætli við gætum ekki fundið 63 dugmiklar og klárar konur í safni 125.000 kvenna? Ég er svolítið skotin í þessari hugmynd á 100 ára afmæli kosningarréttar kvenna (jú, skv. stjórnarskrá eru -rr- í orðinu) þar sem öll kerfi útiloka fullt af fólki hvort eð er. En hugmynd þingmannsins er að ekki þyrfti að vera um að ræða stjórn og stjórnarandstöðu, bara hóp (kven)manna sem ynni sameiginlega að markmiðunum. Útópía?

Önnur hugmynd er að velja tilviljunarkennt úr þjóðskrá. Það er líka athugandi ...

Vesen og vergangur - til fyrirmyndar

Það er merkilegt hvað maður skrifar stundum lítið og jafnvel ekki neitt um fólk og fyrirbæri sem skipta mann miklu máli. Gönguhópurinn Vesen og vergangur (andheiti, markmiðið er að losna við vesen og vergang með því að leigja rútu til að fara mörg saman í gönguferðir A-B) hefur verið snar þáttur í félagslífi mínu og risastórt áhugamál í bráðum fjögur ár og ég held að ég hafi aldrei nefnt hann á blogginu. Hann er hins vegar umfangsmikill á Facebook-síðunni minni. En nú langar mig allt í einu að birta eina mynd sem ég tók í gær þegar við vorum að klára 15 km göngu úr Bláfjöllum yfir að Hlíðarvatni við Selvog.

Þegar við komum niður á veginn sýndist okkur uppgufun stafa frá vatninu. Það reyndist hins vegar flugnager mikið og ég tók mynd af því þegar við vorum komin inn í rútuna og keyrðum inn í sveiminn. Auðvitað er gaman að horfa til fjalla og jökla, stöðuvatna og mosaþembna en það er líka svo gaman að láta koma sér á óvart og upplifa eitthvað glænýtt. Ég held að ekkert okkar hafi séð svona mikið mý í einu. Eymingjans flugurnar lifðu það ekki allar af að rútan keyrði inn í „þvöguna“.

Að lokum er ástæða til að nefna að Einar Skúlason, forsprakki gönguhópsins, var að fá í hendurnar lausblaðabók með 20 leiðarlýsingum, kortum og örsögum og útgáfuhófið verður á fimmtudaginn í Cintamani-búðinni í Bankastræti kl. 17. Mér er nú líka málið skylt ...

Málið skylt ...

Ég verð að halda til haga skoðun Kolbeins Proppés í Fréttablaðinu í dag, einkum þessu:

Umræður þar eru í beinni útsendingu, bæði í sjónvarpi og á netinu, og hið stórkostlega starfsfólk þingsins er fljótt að skrifa ræður upp og birta á vefnum.

 

Verkföllin bitna ekki á mér

Ég er að meina þetta. Nákvæmlega núna þarf ég enga læknisþjónustu og get verið án kjúklingakjöts. Sumar stéttir eru búnar að vera í verkföllum í margar vikur án þess að ná saman með viðsemjendum sínum. Og fleiri stéttir hafa boðað verkföll sem hefjast um mánaðamótin. Þá verður búðum lokað og landinu kannski líka og ég get þakkað fyrir að hafa hvergi bókað mig sem leiðsögumaður því að ferðum verður ef til vill aflýst og þá fær leiðsögumaður engin laun vegna „force majeure“, svokallaðra óviðráðanlegra orsaka.

Þegar Eyjafjallajökull gaus fyrir rúmum fimm árum hættu nokkrir hópar við að koma til landsins, vantreystu því að þeir kæmust hingað og enn meira að þeir kæmust í burtu. Náttúruöflin eru óútreiknanleg en eru ónáttúruöflin eitthvað fyrirsegjanlegri?

Ég get verið ábyrgðarlaus, er ekki atvinnurekandi og get kannski trútt um talað, en er ekki kominn tími til að bretta upp ermar, moka flórinn – og semja? Undarlegt að menn skuli alltaf vilja setjast niður ... í stað þess að láta verkin tala. Hvað með 

a) þjóðarsátt?

b) hækkaðan persónuafslátt?

c) hámarksbil milli lægstu og hæstu launa?

Ég tek svo stórt upp í mig að segja að fyrirtæki sem ráða ekki við að borga starfsfólki sínu meira en lögbundin lágmarkslaun hafa tæpast rekstrargrundvöll. En er það vegna þess að þau borga „eigendum“ sínum of mikinn arð eða kunna einfaldlega illa á fyrirtækjarekstur? Við borðum öll daglega þannig að við kaupum í matinn og ég ætla ekki að telja upp allt það sem augljós eftirspurn er eftir vegna reglulegrar notkunar fólks. Ef við borgum sanngjarnt (og að sumra mati of hátt) verð fyrir vöru og þjónustu á að vera hægt að láta þá sem veita vöru og þjónustu fá eðlileg og sanngjörn laun fyrir vinnuna. Er það ekki?

Hefur græðgi eitthvað að segja í þessu samhengi? Níska? Eða eru heilu stéttirnar óalandi og óferjandi? 

Ákefð og ástríða Árnastofnunar

Í morgun var árviss ársfundur Árnastofnunar. Að vanda ávörpuðu fundinn formaður stjórnar og forstöðumaður. Ég man ekki hvenær Þorsteinn Pálsson tók við formennskunni en Guðrún Nordal er búin að vera þarna í nokkuð mörg ár og geislar ævinlega af áhuga og metnaði. Það einkenndi þau bæði núna líka.

Það er vilji til að bretta upp ermar en áformum og góðum hug verður líka að fylgja fé. Ég kýs að trúa að hola íslenskra fræða verði orðin full af handritum 2018.

Svo voru nokkrir stuttir fyrirlestrar um íðorðanefndir, stöðu tungumálsins í tölvuheiminum, þýðingar og máltækni. Tæknin var til fyrirmyndar - já, mér finnst ástæða til að taka það fram - þannig að enginn dýrmætur tími fór í bið. Hver frábæri fyrirlesarinn á fætur öðrum kom í réttri röð í pontu og þau öll - öll, ítreka það - höfðu mikið fram að færa, ekki allt alveg glænýtt fyrir áhugasama en sannarlega forvitnilegt og uppörvandi.

Þessir ársfundir eru mitt helsta haldreipi þegar ég fæ efasemdir um að íslenskan lifi tölvuöldina af. Í maí er ég aldrei efins.

Það er undurgaman að heyra fólk tala af áhuga, umhyggju og ástríðu um vinnuna sína. Áhugi er svo mikill hvati. Er það forstöðumaðurinn?

Kröfugerð í prósentum er út í hött

Nú er búið að vísa kjaraviðræðum Félags leiðsögumanna við viðsemjendur, Samtök atvinnulífsins, til ríkissáttasemjara. Ég hef verið í þessum sporum og ég veit satt að segja ekki hvað þarf til að opna augu ferðaskrifstofa.

Það er ætlast til þess að leiðsögumenn viti margt, geti komið því frá sér á erlendu tungumáli, stundum tungumálum, umgangist náttúruna af varúð og leiðbeint misgæfusömum túristunum, séu ávallt í góðu skapi, séu löngum stundum að heiman og taki sér launalaust frí til að fara til læknis. Atvinnuöryggið er ekkert, réttindi sáralítil og fyrir heilan mánuð af svona starfskrafti eru núna borguð 270.000 í efsta flokki samkvæmt taxta. Við leiðsögumenn vitum mætavel að taxtarnir eru bara gólfið, við megum semja um hærri laun, en stóru ferðaskrifstofurnar vilja ekki borga meira.

Og vitið þið hvað?

Þær segjast hafa gert ráð fyrir þessum (lágu) launum í tilboði til erlendu kúnnanna og að hækkun á launum setji skipulagið á hliðina - en ef samið verði um hærri laun hækki þau auðvitað til okkar. Ha, er þá allt í einu svigrúm?

Í fyrra var samið um skitin 3% með bókun um að mun meiri launakrafa yrði gerð í ár. Ég held að fyrirtæki sem ekki geta hækkað laun leiðsögumanns talsvert séu einfaldlega illa rekin.

270.000 * 50% = 405.000 og þá er samt ekki gert ráð fyrir orlofi, veikindarétti eða starfsöryggi. Ég er kannski heppin að þurfa ekki að vinna við þetta og líka heppin að hafa unnið fyrir þessu skítakaupi í nokkur sumur meðan ég hafði gaman af starfinu. En þessi laun eru ekki boðleg og ég vona að stéttvitundin verði meiri og leiðsögumenn láti hart mæta hörðu. Sjálf er ég búin að vera í eins manns verkfalli í tæp tvö ár.