Halla og harðlífið á heiðinni

Ég er nýbúin að sjá Sjálfstætt fólk á sviði. Varð hrifin. Það er töluvert síðan ég las bók Halldórs Laxness og gæti vel hugsað mér að gera það fljótlega aftur. Ég er hins vegar ekki týpan til að lesa sömu bókina á hverju ári en öfunda þá sem eiga þvílíkar uppáhaldsbækur að þeir verða að lesa þær aftur og aftur. Ég sótti mér Höllu og heiðarbýlið eftir Jón Trausta í kjölfarið á ferðinni í leikhúsið af því að sögusviðið er ekki ósvipað. Ég er líka nýbúin að lesa Önnu frá Stóruborg sem mér finnst hrífandi saga. Forðum daga las ég Leysingu og varð mjög hrifin. Nú er svo langt um liðið að ég man ekki gjörla eftir henni en mig minnir að hún hafi verið um kaupmann í litlu sjávarþorpi og auðvitað allt í kringum hann, breið mannlífssaga sem spannaði einhverja áratugi og nokkrar kynslóðir. Ég man eftir að minnsta kosti einni vinkonu minni sem hataðist við Leysingu og fannst hún óhemjuleiðinleg. En ekki mér.

Mér fannst líka Dalalíf átakanleg saga og varð næstum sorgmædd þegar ég kláraði hana. Þá var Ljósa ekkert slor þótt hún væri ákaflega stutt og fljótlesin.

Ég veit ekki hvort mér er óhætt að draga þá ályktun að ég vilji lesa um lífið í torfbæjunum eða sögur sem spanna margar kynslóðir en veit þó það að þessar bækur eiga það sammerkt að vera um raunverulegt líf; líf þar sem skiptast á skin og skúrir, menn lifa ekki hremmingar af, renna sér ekki berhentir niður grannan vír ...

Ég er farin út um víðan völl og greinilega byrjuð að hugsa um Bond-myndir. Ég er ekki sérlega mikil tilfinningavera en lífsbarátta Höllu sem elur af sér þrjú börn sem farnast misjafnlega, tekur niðursetninginn Sölku undir sinn verndarvæng, býr við kröpp kjör og ástlaust hjónaband, veikburða drauma, sult og seyru en líka djörfung og lífsvilja snertir kvikuna í mér. Svo er Jón Trausti með svo stórskemmtilegar mannlýsingar eins og tíðkast í fornsögunum.

Svei mér ef Jón Trausti er ekki bara að komast á meðmælalistann minn. Og hann varð bara 45 ára!

Klukkuna vantar

Guðrún Svava Bjarnadóttir, umsjónarkennari minn í 10 ára bekk, leiðrétti í stíl hjá mér orðalagið „þegar klukkan var 10 mínútur í 8“ og síðan er mér tamt að tala um að klukkuna vanti 10 mínútur í 8. Hins vegar finnst mér eðlilegt að segja að klukkan sé 10 mínútur yfir 8 þótt það sé eiginlega sama ranghugmyndin af því að klukkan ER ekki. Málfarsráðunautur RÚV talaði í Morgunútgáfunni í gær um að „rétt“ væri að segja að klukkan væri 10 mínútur gengin í 9. Jafnframt gekkst hún þó við því að tungumálið breyttist og þróaðist.

Ég gríp ekki fram í fyrir fólki sem segir „10 mínútur í“ en ætla að halda mig við hitt enn um hríð. Og nú er klukkan stundarfjórðung gengin í miðnætti ...

Öræfi Ófeigs

Ég er miður mín. Ég heyrði Ófeig Sigurðsson lesa upp úr bók sinni fyrir jólin. Ég veltist um af hlátri, keypti bókina og gaf í jólagjöf. Viðtakandinn gafst upp á bls. 60 og rétti mér. Ég hugsaði mér gott til glóðarinnar en gafst upp þegar á bls. 40.

Ástæðan?

Að einhverju leyti uppblásnar væntingar. Að mestu leyti samt að sagan er skýrsla dr. Lassi sem rekur allt í smáatriðum, svo rækalli miklum smáatriðum að það er ekki séns að henda reiður á atburðarás ef einhver er. Ég tek hana kannski aftur upp ef einhver sannfærir mig um að betra sé framundan. Ég óttast þó að af því verði ekki því að samstarfskona sem ég tek mark á er með herkjum komin út á bls. 160 og mér skilst á henni að allt sé við það sama.

Til viðbótar vil ég gera þá játningu að mér finnst LoveStar Andra Snæs (sem ég hef mikið dálæti á) ekki góð skáldsaga. Ég las hana þó til enda og fannst hún frábær hugmyndabanki. Á hverri síðu var eitthvað spennandi sem hafði enga tengingu við síðuna á undan eða eftir.

Í Öræfum vantar ekkert upp á orðkynngina og tilþrifin. Kannski myndi hjálpa ef einhver læsi hana fyrir mig ...

,,Engin smálán lengur í Króatíu"

Aldrei fór það svo að Mogginn næði ekki augum mínum á ný. Hann er borinn til mín endrum og eins, kannski einu sinni í mánuði, og nú um helgina bárust auglýsingavafin helgarblöðin inn um lúguna. Fyrir utan ágæta úttekt á nýárssundinu í Nauthólsvíkinni las ég grein um smálán. Það er margt sem maður vildi breyta í hverju samfélagi en það tvennt sem mig langar/langaði allra helst að breyta er annars vegar ætluð líffæragjöf, og nú er búið að auðvelda fólki það, og hins vegar smálánafyrirgreiðsla sem kemur þráðbeint í bakið á lánþegum. Kannski er þessi áhugi minn undarlegur því að ég veit ekki til þess að ég þekki fólk sem hefur þurft á líffærum að halda og ekki heldur tekið skyndilán með okurvöxtum (þótt bankarnir séu sannarlega ekki hvítskúraðir).

Einhverra hluta vegna er enn ekki orðið ólöglegt að rukka okurvexti þótt ýmsir hafi þóst vilja breyta því á síðustu fimm árum eða svo. Fimm árum! Það er langur tími í lífi unga fólksins sem ég held að sé útsettast fyrir þessari starfsemi. Í frumvarpi til laga um neytendalán 2012-2013 er langur texti um smálán sem er horfinn út úr samþykktum lögum um neytendalán nr. 33/2013. Vissulega eru athugasemdir í frumvörpum ekki höfð með í lögunum sjálfum en gilda einhver lög um smálán? Er eitthvert lagaákvæði með eftirfarandi tilvitnun?

... smálánafyrirtæki sem í dag innheimtir 11.700 kr. í kostnað vegna 60.000 kr. láns til tveggja vikna verður aðeins heimilt að innheimta 1.101 kr. vegna sams konar láns. Með nokkurri einföldun má tala um nafnvexti í stað árlegrar hlutfallstölu kostnaðar og þá má segja miðað við fyrrgreint dæmi að nafnvextir séu að lækka úr 468% í 44,05%.

Í alvöru?

Ég leita og finn tæplega tveggja ára frétt úr Vísi um að það sé ólöglegt að rukka okurvexti - en af hverju er þá verið að birta þessa grein í Mogganum?

Má eða má ekki rukka 468% vexti af skyndilánum?

Áramótaskaup 2014 - ,,beint á biðlista"

Ég get ekki tjáð mig um áramótaskaupið fyrr en rykið hefur aðeins sest. Fyrstu viðbrögð voru vissulega skýr, skaupið var leiðinlegt. Ég flissaði nokkrum sinnum af einbeittum gleðskapsvilja, t.d. að áburðarverksmiðjunni, en mér fannst vanta húmorinn í skaupið. Það var eins og fréttaskýring, auðvitað uppfull af skoðunum, en ekkert skilið eftir fyrir ímyndunaraflið. Það var ekki einu sinni sérlega vel leikið, Helga Braga var eins og hún er alltaf, Edda og Laddi endurléku gamla góða full-undir-stýri-brandarann eins og þau væru á fyrstu æfingu - og, jú, nú þegar ég er búin að skrifa mig heita get ég sagt að Þorsteinn Bachmann ER góður leikari. Vatnsfötuáskorunin sem hann tók sem læknir (og var spiluð í Kastljósinu í fyrrakvöld) var samt svo ófyndin. Matarskatturinn - barnið neytt til að borða sælgæti af því að það er ódýrara en ananasinn sem fjármálaráðherra gat leyft sér. Fyndið? Samfélagsmiðlarnir - fjórar manneskjur sitja saman í herbergi og talast við í gegnum Facebook og sms. Fyndið? Endurgerð viðtals Gísla Marteins við forsætisráðherra. Fyndið?

Það er svo sem aldrei hægt að rökstyðja til fulls hvað manni finnst fyndið og af hverju en getur ekki verið að allt hafi verið sagt og ekkert skilið eftir til túlkunar? Í mínum augum er „beint á biðlista“ smellur skaupsins. Ég er hvergi geirnegld í pólitík þannig að það hefur engin áhrif á skoðun mína á fyndni.

Vandi höfunda skaupsins á hverju ári núna er auðvitað endalaus samkeppni við krufningu mála frá degi til dags, fjölmiðlun allra sem hafa stofnað Facebook-síðu og kannski alvarleiki samfélagsins um þessar mundir. Ég hélt að skaupið yrði óvenjufyndið að þessu sinni af því að af svo mörgu væri að taka. Samt veit ég af reynslu að við vitum ekki líftíma skaupsins fyrr en að lengri tíma liðnum. Munum við á næstu árum rifja upp tök Kötlu Margrétar á spurningahríð Hönnu Birnu? Skiptir máli að konur voru alls ráðandi í upphafsatriðinu? 

Hvað vantaði? Bílavandræði framkvæmdastjóra Strætós? Hið blauta sumar? Maura og myglu á Landspítalanum? Hvað það tók langan tíma að ráða nýjan þjóðleikhússtjóra? Eigendaskipti á DV? Kosningasigur xD í Vestmannaeyjum? Útópíu (spjallþátt) Víkings Heiðars?

Nei, Kenneth Máni í Kryddsíldinni hélt uppi fjölmiðlastuðinu þessi áramótin. Kalt mat.

Maður ársins 2014

Í mínum huga er Steinunn Rósa Einarsdóttir ótvírætt maður ársins 2014 þótt margir aðrir góðir séu kallaðir til eins og björgunarsveitir og læknar, ekki síst Tómas Guðbjartsson sem var með hjartað í lúkunum. Það sem gerir Steinunni Rósu Einarsdóttur einstaka - ég þekki hana ekki neitt og varð að hafa fyrir að finna nafnið hennar - er að hún steig fram eftir að sonur hennar, 18 ára líffæragjafi, dó í bílslysi í janúar og talaði eindregið fyrir ætluðu samþykki til líffæragjafar ef maður deyr sviplega. Ég hef lengi verið áhugamaður um svona líffæragjafir og skrifaði strax daginn eftir að hann gaf líffæri sín - og sem sagt oft bæði fyrr og síðar.

RÚV hjálpaði mér ekki við leitina að nafninu með yfirliti yfir árið í tímaröð. Þessa viðburðar er ekki getið þar enda erfitt að henda reiður á öllu. Ég fann hana samt.

Dálítið þegjandi og hljóðalaust komst ætlaða samþykkið síðan á koppinn með haustinu. Þeim mun fleiri sem skrá sig, þeim mun fleiri líf verður hægt að framlengja. Það er mikil sorg þegar fólk deyr í blóma lífsins en þá er það huggun að geta gert öðrum gott.

Þess vegna vel ég Steinunni mann ársins. Gjörð hennar verður ekki endurtekin.

Veiði Thomasar Vinterbergs

Ég náði því að Lucasi í Veiðinni hætti til að láta vaða yfir sig. Ég veit líka að Jagten er verðlaunamynd og mér fannst hún mögnuð. Þegar ég horfi á bíómynd í sófanum mínum geri ég fullmikið af einhverju öðru en að horfa á myndina, annað en þegar ég fer í bíó, en ég fylgdist með þessari af einbeittum áhorfsvilja og þrátt fyrir áhrifamikla mynd er ég enn, daginn eftir að ég horfði á hana í sjónvarpinu mínu, að berjast við tilfinninguna að Lucas hafi ekki sagt nóg. Það er handrits- og leikstjórnaratriði, ég næ því líka. Samt ...

Fólk er dómhart og fljótt að gefa sér hlutina en er það í alvörunni svona slæmt? Ég er að reyna að setja mig í spor þess sem grunar einhvern um að hafa gert barninu sínu - eða barni nágrannans og öllum börnum leikskólans - illt og á ofsalega erfitt með að trúa því að maður sem maður hefur þekkt alla ævi fái alls ekki að njóta vafans. Eru þessi ofsafengnu viðbrögð viðbragð við fortíðinni þegar fólk VISSI en gerði samt ekki neitt? 

En mikið rosalega er Annika Wedderkopp (Klara) frábær leikari, eða frábært leikaraefni og Thomas Vinterberg auðvitað fær leikstjóri. Ég trúi ekki að viðtalssenurnar sem hún var í hafi verið teknar neitt í líkingu við útkomuna.  

Sekt eða sakleysi er auðvitað hrikalega stórt álitamál og um það er myndin. Við áhorfendur þurfum að velta fyrir okkur hvort við viljum setjast í dómarasætin.

Philomena

Einhver var búinn að segja mér að Philomena væri góð mynd, man ekki hver og mundi heldur ekki að hún væri í sjónvarpinu í kvöld. En ég horfði og tek undir með þessum óþekkta aðdáanda. Ekki aðeins er söguefnið átakanlegt heldur er leikurinn svo góður að ég trúði í hvert skipti að þau væru að hugsa það sem þau sögðu. Og Philomena sjálf (Judi Dench) var svo skemmtilega þversagnakennd manneskja, fjandi guðrækin og tilbúin að fyrirgefa, uppfull af ástarsögunum (eins og hún upplifði sjálf sáralítið) og trúgjörn, m.a. á hið góða og saklausa í mannkindinni, en samt svo beitt meðfram að hún lét ekki ráðskast með sig. Og blaðamaðurinn brottrekni (Steve Coogan), réttsýnn og með sterka réttlætiskennd, samt maður málamiðlana og samstarfsfús. 

Eini augljósi gallinn var ferðalagið sjálft, hvernig það kom til, hver ætlaði að borga, allar breytingarnar og að þeim skyldi ekki strax, umsvifalaust og á nóinu detta í hug að leita uppi þá sem þekktu soninn þótt hann væri sjálfur burtkallaður.

Þessari kvöldstund var vel varið með Philomenu í ríkissjónvarpi allra landsmanna.

Hetja Sumarhúsa

Ég var svo heppin að fá að sjá Sjálfstætt fólk á þéttu og góðu rennsli í dag. Ég var dálítið tortryggin áður en sýningin byrjaði þar sem ég held að ég sé eini leikhúsgesturinn 2013 sem kunni ekki að meta Engla alheimsins. Áhyggjur mínar voru óþarfar (en ábyggilega hjálpaði það mér að sitja á 4. bekk frekar en 24.), ég skemmti mér konunglega. Þegar ég skemmti mér konunglega þarf ég ekki að hlæja óslitið í tvær og hálfa klukkustund en ég hló oft og mikið og táraðist líka stundum. 

„Allir“ þekkja söguna af Guðbjarti Jónssyni sem lagði allt upp úr sjálfstæði sínu og sinna. Ég veit um nokkur eintök af Sjálfstæðu fólki sem hafa fengið reisupassann og illa meðferð af því að þráhyggjan og meinlokan í Bjarti hefur gengið svo fram af lesendum. Það er augljóst að maður sem metur líf gimbrarinnar meira en líf konu sinnar og ófædds barns, stefnir öllu í tvísýnu til að öðlast og halda meintu sjálfstæði sínu og tekur engum rökum hlýtur að mælast illa fyrir.

Ég hef séð að minnsta kosti eina aðra uppfærslu af Sjálfstæðu fólki og man sumt úr henni. Hún var áreiðanlega frekar hefðbundin og trú sögunni og til samanburðar við nýju sýninguna verulega alvarleg. Leikmyndin í dag sem þjónaði mestmegnis sem húsakynni Sumarhúsa var uppfull af tilfinningum, draugagangi þegar þurfti, var margs konar fæðingarrúm enda fæddist Bjarti margt barnið og svo almennt sem samkomustaður. Mér fannst magnað hvernig dyrnar til hægri voru notaðar til að sýna stöðu fólks, fyrir sumum var upp lokið en aðrir máttu húka öllum stundum fyrir innan. Rauðsmýrarfólkið var beinlínis hafið upp yfir Sumarhúsafólkið. Burstin þjónaði sem rúm og fleira snart taugar í mér. 

Leikarar. Viðkvæmt. Ég var mjög lukkuleg með Atla Rafn. Hann var svo laus við háttvísi að hann klóraði sér í rassinum á viðkvæmum stundum og nuddaði á sér nefið beint á eftir. Textameðferð til fyrirmyndar. Rustahátturinn skilaði sér svikalaust og svo kom hann líka út á mér tárunum þegar mikið lá við. Konurnar hans tvær, Vigdís Hrefna held ég að hafi áreiðanlega verið sú fyrri og Lilja Nótt var hin síðari, voru það algjörlega og heilt yfir allir leikarar góðir - fannst mér - nema mér fannst Guðrún og Eggert ekki fara vel á þessu sviði. Hallbera hefur nokkrar þungar setningar í sögunni en þótt Guðrún fari vel með texta fannst mér hann alveg missa marks. Ég veit ekki af hverju, kannski af því að það var glettilega mikill léttleiki í verkinu og svo kom hún með þessar merkingarbæru setningar og ætlaði að soga allt leikverkið til sín. Eggert var ekki með mikinn texta en hann var í hvert skipti í einhverju öðru verki. - Ég get átt eftir að skipta um skoðun eða þurfa að umorða þetta en þau tvö náðu mér síst. Synir Bjarts sem þurftu að kljást við Kólumkilla - og sinn útúrborulega föður - voru aldeilis frábærir, auðvitað of gamlir en ég gat alveg sætt mig við það. Elmu Stefaníu hef ég ekki séð áður á sviði en hún fangaði blessunina hana Ástu Sóllilju með varnarleysið sitt og hið ömurlega veganesti - frelsi og sjálfstæði framar öllu, ÖLLU - afar vel.

Eitt að lokum. Íhaldssamir munu ekki kunna að meta tilvísanir til samtímans en ég gerði það. Segi ekki hvað það er.

Mæli með Sjálfstæðu fólki 2014-2015. Hjálpar verulega að þekkja til sögunnar samt.

Get ekki Bondað - 007

Kannski er það vitleysa í mér en ég hef haft á tilfinningunni að margir séu hrifnir af Bond-myndunum. Það biður enginn um raunsæi, við vitum það, Jamesinn rennir sér berhentur niður grannan kaðal og sér ekki á gómunum, hann gengur í gegnum eldhaf og hárgreiðslan hreyfist ekki, hann fær hvorki vott né þurrt dögum saman en tapar hvorki holdum né kokhreystinni, horfir á langa talnarunu út undan sér og man hana. Nú er ég reyndar strax aðeins byrjuð að skálda því að ég hef aldrei getað horft á heila mynd. Ég reyndi enn í kvöld en ég finn ekki söguþráðinn. Daniel Craig stendur í miðjum gneistandi bálkestinum og heggur mann og annan. Samt skerðist ekki einu sinni nögl á honum og reyndar sér ekki mikið á hinum heldur. Fólk ætti að vera margdáið, búið að höggva það í spað og tæra það upp að innan en allt kemur fyrir ekki.

Guðminngóður, er ég alveg úti að aka? Geta allir Bondað nema ég?

Að læra til læknis

Ef ég væri 19 ára í dag, stæði frammi fyrir vali á langskólanámi og hefði snefil af áhuga á raunvísindum myndi ég ekki hika við að velja læknisfræði. Í fyrsta lagi bjarga læknar lífum og eru gríðarlegar mikilvæg starfsstétt. Það er auðvitað aðalatriðið. Þótt ég hafi unnið við að auka hagvöxtinn í eina tíð og stundum síðar er áreiðanlega ekkert sem jafnast á við að hafa tifandi hjarta í lúkunum og tryggja tifið áfram eða ná að glæða fólk lífi og lífsvon með öðrum hætti. Í öðru lagi er núna búið að pönkast svo mikið á læknum - sem fá held ég lítt skilyrta samúð og aðdáun frá okkur pöbulnum - að nú hlýtur að verða samið svo almennilega við þá að stéttin getur vel við unað til áratuga. Kjarabarátta er aldrei sársaukalaus og oft(ast) bitnar hún á þriðja aðila sem hefur ekkert til þess unnið - en öðruvísi komast skilaboðin ekki til skila. 

Ég þekki ekki marga lækna. Allir þrír læknarnir sem ég þykist þekkja búa núna að hálfu eða öllu leyti í Svíþjóð, drógu sig þegjandi og hljóðalaust til hlés hér og fóru utan. Ísland er ekki alfa og omega allra Íslendinga.

Römm er sú taug

er rekka dregur

föðurtúna til

... á bara ekki við allt og alla öllum stundum.

Læknar og aðrir heilbrigðisstarfsmenn eru afar mikilvægir og obbi landsmanna áttar sig á því. En ég er ekki lengur 19 og ég held því miður að efna- og vefjafræði sé álegg þannig að ég kem ekki til greina. Ég vona bara að hin gæfulega kynslóð sem er nú á þröskuldi framtíðarinnar láti ekki hina hörðu deilu síðustu vikna fæla sig frá þessu fagi. 

Kakkalakkafaraldurshætta

Meðan Orðbragð er í sjónvarpinu legg ég öllu öðru. Í kvöld hló ég upphátt, sérstaklega þegar Bragi Valdimar endurraðaði bæjum eftir stafrófsröð. Þetta hefur verið lenska hjá okkur í gönguklúbbnum þegar við göngum gömlu þjóðleiðirnar og tökum hópmyndir, þá röðum við okkur eftir stærð eða litum - eða stafrófsröð. Ég meina, margar götur í Reykjavík eru í stafrófsröð, heilu hverfin í Breiðholti og örugglega Grafarvogi, en líklega hef ég verið mesti áhugamaðurinn í göngunum að raða okkur einhvern veginn fyrir hópmyndatökurnar ...

Þau í Orðbragði eru enn óskaplega fersk, ég fylgist spennt með nýjum hugmyndum og hef fantagaman af og í kvöld klappaði ég auðvitað fyrir hugmyndinni um stafsetningarkeppni. Og, ókei, játning, hún forklúðraðist að mínu mati. Allir vita hvernig innlyksa er skrifað og svo voru þarna lógísk margsamsett orð en á móti orð sem forhertustu áhugamenn um tungumálið kannast ekki við. Held ég. Ég er samt spennt að sjá hvernig þetta verður næst ef þau prófa aftur.

Dilla 1, dilla 2, dilla 3

Það er ljómandi gott að eldast og leyfa sér að skipta dillum út og dillum inn. Ein árátta eða tilhneiging hefur elst með mér, lestrarfýsnin. Samt hefur hún breyst, nú er það ekki bara skáldskapur sem ég les heldur ýmis fróðleikur og sumt hégómlegra. Þjóðmál höfða meira til mín en áður og svo hitt og þetta landfræðilegt. Margralandaflakk á ég samt eftir.

Ég var aldrei í íþróttum sem barn. Ég mætti vissulega í alla leikfimitíma og stökk yfir hestinn, hífði mig (stutt) upp eftir reipinu, fór handahlaup, blakaði og alls konar. En ég var ekki í fótbolta, handbolta, fimleikum, sundi eða neinu nema félagslega, fór með skólanum í skíðaferðir og svona það sem til féll. Íþróttaástundun var aldrei skipulögð og ég hafði ekki tiltakanlega mikinn áhuga.

Ég var aldrei skáti og það er líklega horfið í vindinn núna. Ég var samt um tíma í KFUK. Ekki það sama, nei? Nei.

Undir tvítugt fékk ég óskiljanlegan áhuga á skák og sótti mót og varð veðurteppt í Vestmannaeyjum. Það var gaman meðan það entist en ég varð enginn afreksmaður og missti áhugann.

Síðustu árin má engu muna að ég sé að verða útivistarnörd. Ég hef reyndar stundað sund áratugum saman en auðvitað ekki sem keppnismaður þótt „þjálfarinn“ minn hafi stefnt að því (leynilega). Og ég hef auðvitað verið með í skemmtiskokki Reykjavíkurmaraþonsins frá 1986 og aðeins misst úr örfá ár. Auðvitað. Og auðvitað án undirbúnings, skokkaði bara alltaf mína 7 eða 10 km einu sinni á ári. Nú er ég búin að kaupa carving-svigskíði og fara í skíðaferð til útlanda, nokkrum sinnum til Akureyrar og einu sinni á Siglufjörð. Ég er sírápandi á fjöll og nú er ég komin í skokkhóp sem æfir þrisvar í viku.

Ég sakna þess pínulítið að hafa ekki æft neitt sem krakki en samt finnst mér bilað hvað (sum) börn eru látin mæta á margar æfingar í hverri viku. Ég held að það sé of mikið kapp í sumum íþróttum barna af því að mér finnst að flestir eigi að vera í íþróttum til að stæla hug og hjarta, hafa gaman af hreyfingunni og félagsskapnum. Og yngstu flokkarnir eru látnir keppa blóðugt á laugardagskvöldum jafnvel eða fyrir upprisutíma á sunnudögum. #hrollur

Endar þetta ekki bara með letilegu New York-maraþoni hjá mér?

Ábyrgðarstöður; ráðherra eða tónlistarkennari

Ég veit varla hvernig ég á að koma orðum að þessu. Í dag var tilkynnt um nýjan innanríkisráðherra. Ég held að valið hafi komið flatt upp á ýmsa af því að hingað til hefur mikið verið horft til sitjandi þingmanna. Ólöf er víst aðeins tuttugasti utanþingsráðherrann en nú þarf ég endilega að komast að því hvernig það er talið. Ég held að ráðherrar heimastjórnar hafi ekki endilega verið þingmenn. En ég er ekki viss. Á vef Alþingis finn ég lista yfir fyrstu 19 utanþingsráðherrana. Ólöfu verður sjálfsagt bætt á listann á morgun.

Ég man að þingmenn hafa lagt það til að aðskilja löggjafarvaldið og framkvæmdarvaldið betur með því að ráðherrar gegni ekki þingmennsku, enda eru bæði störfin full störf ef þeim er vel sinnt, og ég sé að unga fólkið er að velta þessu fyrir sér líka. Þetta var til umræðu hjá stjórnlagaráði þannig að þetta er gömul og gegn pæling.

Mér finnst því skynsamlegt að leita út fyrir þingliðið og engri rýrð varpað á þingmenn með því. Auðvitað skil ég svekkelsi metnaðarfullra þingmanna en ég held að þetta sé góð ákvörðun.

Fjölmiðlar keppast við að segja frá því að Ólöf hafi verið veik en að meðferðin hafi borið árangur. Eðlilega ræða menn það. En þótt ég trúi því að starf ráðherra sé erilsamt og krefjandi á það samt líka við um mörg önnur störf. Er endilega léttara að vera hjúkrunarfræðingur, kennari, lagermaður, starfsmaður í álveri, leikari, tónlistarmaður eða dagskrárgerðarmaður að jafna sig eftir erfið veikindi? Ég ítreka að ég geri ekki lítið úr verksviði ráðherra en ráðherra hefur aðstoðarmenn, ekki bara þessa pólitísku heldur ýmsa sérfræðinga til að vinna með sér, og getur ef til vill haft talsvert um það að segja hvernig dagarnir leggja sig.  

Að því sögðu óska ég Ólöfu velfarnaðar í leik og starfi. Mig grunar að við séum mörg sem sendum henni hlýja strauma og óskum henni alls hins besta í glímunni framundan.

Rás 73

Í fjárlagaumræðunni er hægt að fara út um víðan völl án þess að fjarlægjast kjarna frumvarpsins. Peningar eru nefnilega upphaf alls í kapítalísku samfélagi. Síðustu tvo tímana eða svo hefur verið rætt um kjör lækna og hvort hækkun rúmist innan fjárlaga ársins 2015. Já, eða kannski lengur, ég hef ekki haft kveikt á Alþingisrásinni í allt kvöld.

Mér finnst ég vinna gott starf en það bjargar svo sannarlega ekki mannslífum. Ég er ekki uggandi á leið í vinnu og velti ekki fyrir mér hvort snör handtök mín lengi líf nokkurs manns. Ég er ekki á nálum þegar ég fer heim úr vinnu yfir því að ég verði kölluð aftur út. Ég er ekki á bakvakt. Ég á frí þegar ég er í fríi. En ég gæti orðið háð vinnuframlagi og vinnuvilja lækna. Ég er enn heilsuhraust en það gæti breyst fyrirvaralaust og þá vil ég geta gengið að þeirri þjónustu sem ég tel mig hafa tryggt mér með skattgreiðslum í ár og bráðum áratugi.

Af hverju er ekki samið við lækna? Er ekki þjóðarvitund um að læknisstarfið er fjandi mikilvægt?

(Jú, ég veit að fleiri störf eru það. Jú, ég veit að flugmönnum og bílstjórum má ekki hlekkjast illilega á. Jú, ég veit að foreldrar eru alltaf í viðbragðsstöðu. Pistillinn er samt um læknaverkfallið.)

Extróvertinn lifir

Í þá gömlu góðu daga þegar ég var í háskólanámi fór ég einu sinni í vitlausa stofu. Ja, sennilega oftar, en eitt skipti er mér minnisstætt. Ég var að byrja annað árið í íslensku og átti eftir áfanga frá fyrsta ári, áfanga sem vinir mínir höfðu tekið árið á undan. Ég mætti í Árnagarð og fór beina leið í stofu 201, var mætt skömmu áður en tíminn átti að byrja. Ég leit aðeins í kringum mig, furðaði mig á því að þekkja ekki kjaft þarnan inni en hugsaði að „allir“ hefðu greinilega klárað áfangann árið áður.

En svo mætti kennarinn og ég þekkti hann ekki heldur. Það stóðst ekki enda vissi ég vel hver kennarinn var þannig að ég spurði hátt og snjallt: Er þetta ekki Íslenskt nútímamál? (Íslenskt, ekki íslenskt, af því að þetta var heitið á áfanganum.) Nei, sagði kennarinn, sem ég kannaðist ekkert við, þetta eru Sálfræðileg próf (S, þið vitið). Ég hugsaði að atarna væri skrýtinn kennari sem byrjaði fyrsta tíma á prófi, snautaði á fætur, las mér betur til og fann áfangann, kennarann og slatta af kunnuglegum nemendum í stofu 301, á hæðinni fyrir ofan.

Svo leið einhver tími, ég gleymdi þessu auðvitað en mörgum árum síðar kynntist ég sálfræðinema sem hafði verið í þessum tíma. Sálfræðingurinn, ekki lengur nemi, sagði mér að þegar ég hefði verið farin út hefði kennarinn beðið nemendur sína að leggja þetta á minnið, ég hefði verið skýrt dæmi um extróvert. Alveg útvortis.

Gaman að segja frá því að ég er enn að heyra þetta. Og ég vil bæta því við að þótt ég verði endrum og eins dálítið leið á málgefni minni leiðist mér meira að umgangast fólk sem talar of lítið. Ég vil heilbrigða samkeppni!

Jólaljósabarnið

Af hverju er verið að selja manni firnafínar seríur og aukaperur með og allt ef þær lifa ekki af að vera í geymslunni milli jóla?

Jólaljósabarnið er stúrið.

#dæs

Þegar mér er komið á óvart ...

Skemmtilegast í heimi finnst mér þegar mér er komið (skemmtilega) á óvart. Stundum geri ég það sjálf með því að geta eitthvað sem ég hélt að ég gæti ekki. Það er sossum frekar erfitt því að ég er í eðli mínu svo kokhraust að ég held að ég geti allt.

Dæmi um óvænt afrek eða önnur lífsins gæði gæti verið frábær frammistaða í hlaupi. Á laugardaginn ætla ég að hlaupa mitt sjötta 10 kílómetra hlaup (með tímamælingu) á árinu. Því miður er ég enn fullhæg en ef ég hlypi undir klukkutíma kæmi ég mér skemmtilega á óvart. Ég er nýbyrjuð að æfa (ómarkvisst).

Annað dæmi er ef mér tekst vel upp með nýja matseld. Vá, hvað það er gaman að dekra við bragðlaukana. Ég man enn þegar vinkona mín ein bauð mér upp á kulottesteg og sama vinkona kynnti mig fyrir engiferrótinni á sínum tíma. Í eina tíð kunni ég ekki að meta sushi en ég yfirvann það og nú finnst mér það herramannsmatur. Varð hissa einhvers staðar í ferlinu.

Nú nálgast jólin. Ég man þegar ein (nú fyrrverandi) vinkona mín hringdi í mig og sagði: Berglind, ég er að skrifa jólakortin og einmitt núna kortið til þín. Næsta kvöld hringdi hún líka og sagðist vera búin að póstleggja það. Og þú getur rétt ímyndað þér hvað hún sagði þriðja kvöldið.

Þetta var fyrir löngu síðan og við þekkjumst ekki lengur.

Jamm, og þessi hlýi, bjarti og notalegi nóvember kom sannarlega aftan að mér og gladdi mig óhemjumikið.

 

Kristina Ohlsson

Ég hef stundum samviskubit yfir að lesa krimma. Er það ekki tímasóun? Á ég ekki frekar að lesa fræðibækur? Ævisögur? Alice Munroe, Þórberg Þórðarson og Samuel Beckett? Bækur um tónlist? Hlusta á tónlist? En sumir krimmar eru mikil samfélagsstúdía og vísa langt út fyrir söguefnið sem stundum er líka skelfilegt og grimmdarlegt.

Utangarðsbörn, fyrsta bók Kristinu Ohlsson, réttlætir allan lestur. Ég las fyrst þriðju bókina þar sem Fredrika, Peder og Alex koma við sögu og varð mér svo úti um fyrstu bókina. Við lestur þeirrar bókar vissi ég heilmikið um afdrif persónanna síðar á ævinni en það kom ekki að sök. Þau eru öll skýrt teiknaðar persónur, mennsk, breysk, gagnrýnin, gagnrýnisverð - eins og flest fólk. Þau hafa öll sína djöfla að draga en eru ekki endilega fráskilin og með áfengisvandamál eins og óskaplega margt löggufólk fyrr og síðar, heima og heiman.

Fredrika kemur ný inn í lögguna og er á reynslutíma. Henni finnst hún vanmetin, misskilin og eiginlega of góð til að sinna þessu. Hún er með skýra rökhugsun, dálítið ferköntuð, ansi akademísk enda háskólagengin. Alex og Peder eru reynsluboltar með mikið innsæi, búa yfir mikilli vinnugleði og skýrri löngun til að upplýsa glæpina. Þeir láta undir höfuð leggjast að kynna „sérfræðinga“ með nafni og eru dálítið á þeirri línu að ekkert lærist nema af reynslunni - eins og þeir hafa aflað sér í starfi. Þau hugsa hvert öðru þegjandi þörfina en verða þegar á líður að viðurkenna að samlegðaráhrifin virka. Og saman ná þau árangri.

Ég gat svooooooooooooo auðveldlega sett mig í þessi hrokafullu spor og verð að gjöra svo vel að hugsa sumt í mínu eigin daglega atferli upp á nýtt. Er byrjuð.

Kristina kemur sjálf úr háskólaumhverfinu og vinnur (vann?) sem öryggisráðgjafi hjá sænska ríkislögreglustjóraembættinu. Ég gef mér að hún hafi séð í návígi báðar hliðarnar sem hún lýsir hvað mest.

Ég er þegar búin að ná mér í Baldursbrár og hlakka til að læra meira um mannlegt eðli sænskra.

Þýðingin, ekki hægt að minnast ekki á hana, er svo góð að mig rak í rogastans þegar ég sá dæmi um ofvöndun. Alveg eins og við erum ÁHYGGJUfull þegar svo vill verkast er SVEFNHERBERGISgangur í sumum íbúðum.

 

 

Mið-Ísland með puttann á púlsinum

Í gær var á Stöð 2 síðasti þátturinn af átta með Mið-Íslandi og ég sá hann fyrir tilviljun. Dóri DNA var svarthvítur og ég hélt að þátturinn væri gamall. Ókei, ekki samhengi þarna á milli, en Dóri VAR svarthvítur þótt umhverfið væri í lit og átti að endurspegla tíma Jóns Sigurðssonar og þess vegna hélt ég að þátturinn væri kannski þriggja ára. En ónei, Bergur Ebbi var veðurfréttamaður sem benti á hið augljósa, að vegna hraunflóðs væri bara byggilegt á örfáum stöðum á landinu og bráðum ekki lengur.

Og ég áttaði mig á því að ég hef verið fullkomlega andvaralaus gagnvart eldgosinu fyrir austan, hættunni sem af því gæti stafað, breytingunum sem það getur valdið til frambúðar og svo framtíðarhorfum sjálfrar mín og annarra íbúa landsins.

Það er ekki eins og hvergi sé talað um gos og mengun. Ég er í skokkhópi sem varpar fram þeirri spurningu af og til hvort vert sé að æfa úti vegna áhrifa á öndunarfæri. Og ég verð eitt risastórt spurningarmerki. Steinsofandi fyrir hættunum. Magnús Tumi er stundum í fréttunum og Kristján Már oft, lærðir veðurfréttamenn og netið - og allt - ég hef enga afsökun.

Kannski þarf bara listamenn til að hrista úr mér doðann. Og Mið-Ísland kann það sannarlega.