Bakgarðurinn, landsliðin

Ég er búin að horfa með parti úr auga á landsliðskeppnina í Bakgarðinum síðan hún hófst í hádeginu í gær. Af 63 löndum hafa þegar nokkur lokið keppni en á Íslandi eru þau 15 sem hófu keppni öll enn að og ég þori næstum að lofa mikilli samheldni og stemningu. Í gær sá ég að þau fóru bleikan hring, öll með bleika húfu og sum meira, enda átak gegn krabbameini í gangi, og áðan voru þau öll í pífupilsum. Náttúruhlaup halda utan um keppnina og Elísabet Margeirsdóttir er örugglega einstakur keppnishaldari.

Ef að líkum lætur verða þau seigustu að fram yfir hádegi á morgun. Upplagt fyrir hreyfanlegt fólk að kíkja á þau í Elliðaárdalnum. Ég ætla að fara og klappa fyrir þeim á eftir en örugglega þurfa þau mesta hvatningu eftir að það byrjar að dimma.

...

Ef hann fer í mál vona ég að hann hafi a.m.k. ekki gjafsókn.

The Substance í Bíó Paradís

Nú er ég búin að fara þrisvar í bíó á tæplega hálfum mánuði og enn man ég ekki eftir betri mynd en Ljósvíkingum. Í gærkvöldi fór ég að sjá The Substance í Bíó Paradís sem er uppáhaldsbíóhúsið mitt, mér líður svo vel í þeim húsakynnum. Svo las ég umsagnir um myndina eftir á og fann merkilega margar umsagnir sem ég var sammála. Myndin er næstum tveir og hálfur tími og mér fannst hún ekki of löng í tíma en hún skiptist eiginlega í tvennt. Í fyrri hlutanum er sönn og heiðarleg - og vel gerð - ádeila á fegurðar- og fegrunariðnaðinn, ádeila á kröfur um endalausa og óbrigðula fegurð, ádeila á græðgi æskunnar. Þá varð mér oft hugsað til Myndarinnar af Dorian Gray, um Dorian sem valdi eilífa æsku.

Í seinni hlutanum þótti mér leiðigjarnt og eiginlega óskiljanlegt hve miklu púðri var eytt í dillandi rassa í fegrunariðnaðinum og svo tók við óhemjumikið splatter. Ég vil ekki skemma fyrir hugsanlegum áhorfendum myndarinnar, en það var eins og kvikmyndin ætti að höfða til fjölmargra markhópa. Ég hélt að hálfu fyrir augun drjúgan hluta seinni partinn og ég er aðeins of mikill raunsæispési til að hafa gaman af svona öfgafullu bíói. Í fyrri hlutanum var mjög mikil og frábær gróteska, þegar aðalkallinn í sjóinu borðaði með ýktum smjatthljóðum og þegar við gátum talið nefhárin í nefinu á honum, þar þótti mér vel farið með brellurnar.

Ég held ekki að ég muni hugsa oft til myndarinnar í framtíðinni. Demi Moore var reyndar alveg stórkostleg í sínu hlutverki og ég sé alls ekki eftir að hafa farið í bíó en veit að ég hefði ekki horft óslitið í 140 mínútur í sófanum. 

Og ég reynist þá bara slarkfær í ensku, myndin var nefnilega ekki með íslenskum texta sem ég les alltaf þegar hann er í boði en ég tel mig hafa skilið myndina án hans. Spyr samt: Má það? Er ekki málstefna sem segir að allt erlent efni eigi að vera þýtt?

Nei, í fjölmiðlalögum stendur:

29. gr. Tal og texti á íslensku.
 Fjölmiðlaveitur skulu eftir því sem við á efla íslenska tungu. Fjölmiðlar sem miðla hljóði og texta á íslensku skulu í því skyni marka sér málstefnu. Þó skal heimilt að starfrækja fjölmiðla hér á landi á öðrum tungumálum en íslensku.
 Hljóð- og myndefni á erlendu máli, hvort heldur sem því er miðlað í línulegri dagskrá eða eftir pöntun, skal jafnan fylgja íslenskt tal eða texti á íslensku eftir því sem við á hverju sinni. Það á þó ekki við þegar fluttir eru erlendir söngtextar eða þegar dreift er viðstöðulaust um gervitungl og móttökustöð fréttum eða fréttatengdu efni sem sýnir að verulegu leyti atburði sem gerast í sömu andrá. Við þær aðstæður skal fjölmiðlaveita, eftir því sem kostur er, láta fylgja endursögn eða kynningu á íslensku á þeim atburðum sem orðið hafa.
 Ákvæði 2. mgr. á ekki við um endurvarp frá erlendum sjónvarpsstöðvum, enda sé um að ræða viðstöðulaust, óstytt og óbreytt endurvarp heildardagskrár sjónvarpsstöðva. Ákvæði 2. mgr. á ekki heldur við þegar viðkomandi hljóð- eða myndmiðill er starfræktur á öðru tungumáli en íslensku, sbr. 1. mgr.

Bíó Paradís er ekki fjölmiðlaveita og engin skylduáskrift er að bíói.

8. október

Í dag eru slétt 23 ár síðan ég byrjaði í vinnu sem ég sinnti síðan í 19 ár. Vinnan hentaði mér svakalega vel, vinnutíminn og allt umhverfið. Launin voru orðin ágæt þegar ég ákvað að hætta. Aðalástæðan fyrir því að ég ákvað að láta af þessu frábæra starfi (ekki kaldhæðni) er eitt eitrað epli. Ein samstarfskona skemmdi vinnumóralinn að mínu mati með leti og neikvæðni. Yfirmenn litu undan, þótti mér, þjakaðir af meðvirkni - þótti mér - og að endingu ákvað ég að láta gott heita.

Ég skráði mig í nám, enda langar mig helst alltaf að vera í skóla, og í lok vetrar hreppti ég annað draumastarf á stað þar sem ég er núna búin að vera í rúm þrjú ár. Ég gæti ekki verið glaðari með að hafa látið slag standa, stokkið út úr þægindarammanum og tekið minni háttar áhættu.

Fyrir utan hvað ég er í skemmtilegu starfi er ég með sveigjanlegan vinnutíma og get unnið heima þegar svo háttar til. Nægur tími til að einbeita sér og nægur tími (og svigrúm) til að blanda geði við fólk sem er í sömu hugleiðingum og ég.

Launin eru til muna lægri en ég hef efni á því. Lúxusdýr sem ég er.

Góðir grannar eftir Ryan David Jahn

Lúxusvandi minn er að ég á of mikið af ýmsu, þar á meðal bókum. Nýlega fór ég í flugferð og ákvað að taka með mér eina af bókunum úr Neon-bókaklúbbnum sem ég var í fyrir rúmum áratug. Margar bækurnar hafði ég ekki tekið úr plastinu.

Nokkrar voru alveg álitlegar og ég valdi Góða granna. Hún er skáldaga en byggir á sannri sögu um unga konu sem vinnur á bar og þegar hún er á heimleið eftir langa vakt ræðst á hana maður og stingur. Hann ætlar að drepa hana. Þau þekkjast ekkert. Ekkert. 

En þetta er ekki það áhugaverðasta við bókina. Það áhugaverða er að margir nágrannar hennar sem búa í sömu blokkinni í Bandaríkjunum horfa upp á árásina út um gluggana sína. Af því að þau voru svo mörg - þrátt fyrir að glæpurinn væri framinn um miðja dimma nótt - héldu þau að eitthvert hinna myndi hringja á lögregluna eða skakka leikinn með öðrum hætti.

Sagan er í 50 köflum og þeir fléttast á ýmsu vegu. Meðan Kat berst fyrir lífi sínu er okkur sagt frá unga manninum sem annast dauðvona móður sína, sjúkraflutningamanninum sem rekst á geranda sinn, manninum sem kemur hálfur út úr skápnum, hjónunum sem fara í makaskipti og spilltu lögreglumönnunum.

Kannski geri ég mistök í að telja þetta upp vegna þess að það gæti virst eins og höfundur hafi ákveðið að tefla fram mestallri ógæfu sem þjakar mannkynið en allar þessar meinsemdir fá sitt eðlilega rými og flæði. Ég er ekki vel lesin í Ernest Hemingway en mér varð hugsað til hans meðan ég las og Njarðar P. Njarðvík sem kenndi mér ritlist á sínum tíma. Höfundur dregur nefnilega upp skýrar og hnitmiðaðar myndir með hófstilltum texta sínum, matar ekki lesandann heldur eftirlætur okkur að glöggva okkur sjálf.

Ég gáði hvort höfundurinn hefði skrifað fleiri bækur. Já, en þær hafa ekki verið þýddar og eru heldur ekki til á ensku á bókasöfnunum. 

Ég vil gjarnan lána áhugasömum lesendum bókina en ég ætla ekki að fara með hana á ókeypis vagninn í Kringlusafni eða Laugardalslauginni eins og sumar aðrar bækur, a.m.k. ekki fyrr en ég hef melt hana aðeins lengur. Og ÞAÐ eru skilyrðislaus meðmæli með bókinni.

Ljósvíkingar

Þessi mynd! Alltaf varhugavert að kynda undir miklum væntingum en ég er yfir mig hrifin af Ljósvíkingum, söguþræðinum, framvindunni, leiknum, umhverfinu, endinum.

Hver er þessi Snævar Sölvason?

Ég þekkti Björn Jörund, Vigdísi, Ólafíu Hrönn, Helga fokking Björns, Pálma, Gunnar Jónsson og  Hjálmar hvítvínskonuna. En ég þekkti ekki Örnu Magneu Danks. Þvílíka stjarnan!

Bónus var auðvitað að myndin var augljóslega tekin þar sem ég rúntaði um í viku í sumar, á Ísafirði og í Hnífsdal.

Ég vil ekki spilla fyrir öðrum áhorfendum en ég hló og grét og salurinn, samt bara hálffullur, marghló svo undir tók í fjöllunum.

Ég hef ekki orðið svona hrifin í bíó eins langt aftur og ég man.

 

Urðarhvarf eftir Hildi Knúts

Maður skyldi greinilega fara varlega - eða sparlega - í að gleypa heilt höfundarverk þótt fyrstu bækur höfundar sem maður les höfði til manns. Nú las ég Urðarhvarf og var bara ekki hrifin. Úr viðtalinu við Hildi sjálfa fannst mér þessi setning samt áhugaverð:

Ef kettir eru ekki ánægðir heima hjá þér bara flytja þeir annað.

Sjálfboðaliðinn Eik í Urðarhvarfi er heltekin af villiköttum, útigangsköttum, sjálfstæðum köttum og hringir sig inn veika í vinnu til að sitja í bíl og fylgjast með búrum sem í er túnfiskur sem á að laða ketti inn úr kuldanum. Í skáldsögum er auðvitað oft skrýtið og öðruvísi fólk - hver væri annars sagan? - en mér finnst sagan samt hanga á of miklum bláþræði.

Nú hvíli ég Hildi í nokkrar vikur.

Spennusaga um svefn

Ekki um svefnleysi, nei, spennusaga um svefn. Ekki fræðibók, nei, heldur skáldsaga. Spennandi hrollvekja um konu í Reykjavík sem sefur.

Hildur Knútsdóttir er loksins komin á radarinn hjá mér. Myrkrið milli stjarnanna er örstutt og fljótlesin saga um örþreytta konu sem sefur ekki vært og rótt. Eiginlega er ekki hægt að segja meira án þess að afhjúpa of mikið af söguþræðinum.

Bakgarðurinn í Heiðmörk

Mér finnst alveg magnað að einkamiðillinn Vísir sjái um beina útsendingu á Bakgarðinum sem við mörg úr hlaupasamfélaginu höfum áhuga á. Ég segi nú ekki að ég hafi vakað yfir þessu í nótt en að öðru leyti hef ég fylgst frekar vel með útsendingunni í djúpu gluggakistunni minni. Ég er ekki að öllu leyti hrifin af því hvað fólk gerir skrokknum á sér með þessum miklu vökum og nánast ómennsku álagi en ég er ekki búin að sjá neitt um að þetta hafi skaðleg langvarandi áhrif.

Og ég ætla fljótlega í Hlaupár að kaupa mér nýja skó og annað úr þar sem það fyrirtæki stendur þétt við bakið á útsendingunni. 

Enn hlaupa sex hlauparar (af 215). Hlaupið hófst kl. 9 í gærmorgun. Og Garpur Ingason Elísabetarson fær risastórt kudos frá mér fyrir íþróttalýsinguna sem er bæði upplýsandi og hófstillt, ekki neinar upphrópanir eða tilgerð. 

Nýtt merki Alþingis

Mér finnst það flott. Ég er vinur breytinga og mér finnst alveg ástæða til að breyta til þótt ekki sé endilega verið að laga eitthvað bilað eða ónýtt.

Claire Keegan

Nú er ég búin að lesa tvær bækur eftir hinn rómaða írska höfund sem m.a. fékk mikið uppklapp í Kiljunni í fyrra. Þær voru svo leiðinlegar og fyrirsjáanlegar og óáhugaverðar að ég þurfti að pína mig til að klára þær þó að þær voru hvor um sig bara um 100 síður.

Ef ég væri að skrifa um þær fyrir eitthvert blað eða tímarit myndi ég rökstyðja þessa skoðun en nú læt ég duga að segja að það er ekkert lögmál að við séum öll hrifin af sömu bókunum. Hún Ingibjörg Iða í Kiljunni sem geislar af áhuga, lestrargleði og mildi hefur bara annan smekk en ég. Ég hrífst oft af hennar hrifningu en það dugir ekki til. Mig minnir að hún hafi líka verið hrifin af DJ Bamba sem mér finnst búa yfir áhugaverðum söguþræði en stíllinn svæfði mig trekk í trekk.

Vandinn er samt væntingastjórnun. Nú fer ég að vara mig ...

Höfundurinn Hildur Knútsdóttir

Ég las Möndlu um daginn og varð alveg hugfangin. Hún er örstutt skáldsaga, rúmar 100 síður, og ég gat ekki lagt hana frá mér. Ég er frekar mikill lestrarhestur þannig að ég er dálítið hissa á mér að hafa ekki lesið fyrri bækur Hildar. Kannski er það af því að ég hélt að hún væri unglingabókahöfundur. Okkur systkinum kom saman um að hún væri ungmennabókahöfundur, þ.e. skrifaði fyrir þau sem kallast á ensku young adults. Og ég er þá líklega þar ...

Prisons and jails

Kappræður Donalds Trumps og Kamölu Harris voru að byrja. Hún skelfur að sönnu meira í röddinni en hann talar um fólk sem kemur úr prisons and jails. Ég er ekki fullnuma í ensku, hehe, og spyr: Er einhver munur á prison og jail? 

...

Já, þetta var lærdómsríkt. Jail er fangelsi þar sem fólk stoppar stutt en prison er fangelsi þar sem fólk er lengur en eitt ár. Af hverju er gerður greinarmunur á þessu í ensku?

Línuskiptingarstrikið sem hverfur

Nei, þetta er ekki upphafið að sakamálarannsókn. Þegar maður skrifar texta í word verða línur ójafnar ef maður hefur vinstri línujöfnunarstillingu eða stundum gisnar þegar maður hefur miðjulínujöfnun. Ég er svo mikill fagurkeri, hoho, að ég get ekki horft upp á þetta og skipti þá orðum á milli lína. Ef textinn skyldi svo breytast seinna, já, eða línurnar leggjast ólíkt í annarri tölvu (ég treysti mér ekki til að útiloka það) er trixið að halda Ctrl niðri á lyklaborðinu um leið og maður ýtir á bandstrikið. Þá hverfur línuskiptingarstrikið ef allt orðið skyldi rúmast í einni línu.

Mér finnst að þetta ætti að vera kennt á öllum word-námskeiðum ...

Guð - eða ekki

Á Facebook fylgi ég einhverjum dúdda sem kallar sig God og gerir stólpagrín að trú og guði. Flestir fylgjendur hans, a.m.k. þau sem tjá sig, virðast vera bandarískt fólk og það er líka ýmist kaldhæðið eða bara meinfyndið.

Í kvöld spurði hann hvað væri til á sérhverju bandarísku heimili. Sumir drógu í efa að allir hefðu yfirleitt þak yfir höfuðið og margir sögðu, með grátbólgnu tjákni, að byssa væri á öllum bandarískum heimilum. Einn sagði að bragði: 32 Tupperware-ílát og níu lok á þau. Margir tengja augljóslega við þetta miðað við viðbrögðin sem hann fær.

Sumir tala um macaroni (and?) cheese sem er hálfgerður þjóðarréttur (eins og pylsa kannski hér) og ein talar um útrunna baunadós aftast í búrskápnum. Einn talar um sterkt límband (duct tape) og annar um fullt box af alls konar snúrum sem passa ekki lengur við neitt.

Nú eru bara þrjú korter síðan færslan birtist þannig að listinn á eftir að lengjast, en mér finnst þetta litla innlit næstum daglega segja mér heilmikið um húmorinn hjá hinum almenna Bandaríkjamanni. Og þarna ætlar enginn að kjósa Trump ...

Phileas Fogg umhverfis jörðina 1872

Jules Verne, sá sami og skrifaði um ferðalag ofan í jörðinni sem hófst á og í Snæfellsjökli og endaði í Strombólí, skrifaði líka sögu um vísindamann sem ekkert hafði lifað á eigin skinni en ákvað að ferðast í kringum jörðina með þeim fararskjótum sem buðust. Nú er í spilara RÚV átta þátta röð um þetta ævintýri hans og samferðafólks hans, Abigail og Passepartouts, og þótt þetta sé mögulega hugsað sem barnaefni er þetta stórkostlega skemmtilegt efni fyrir fullorðna. Auðvitað er sumt órökrétt og ósannfærandi en skemmtigildið og sagan sjálf ryður því öllu úr vegi. Og ég er farin að elta leikarana á Instagram ...

,,Vindurinn veit hvað ég heiti"

Ég var að klára bók eftir Isabel Allende sem var gefin út á síðasta ári en kom út í íslenskri þýðingu á þessu ári. Fyrstu hughrif voru mjög mikil, ég hágrét yfir vissum köflum sem vísuðu beint í sögulegar staðreyndir um morð á heilu þorpi og almennt ofbeldi. Isabel er núna nýorðin 82 ára og alls ekki dauð úr öllum æðum en þegar á bókina leið varð hún þurrari og þurrari. Ég ræddi hana við bæði systkini mín sem voru búin með hana og þeim fannst hún lala sem mér fannst skiljanlegra þegar upp var staðið.

Höfundur er of mikið að flétta saman sögulega harmleiki þannig að söguþráðurinn geldur fyrir það. Engu að síður verð ég mér alltaf meðvitaðri eftir lestur á bókum af þessu tagi að ég bý við mikil forréttindi, friðsælan heimshluta og örugga lífsafkomu. Stór hluti heimsins getur ekki gengið að því vísu, og núna vissulega ekki ríki í Evrópu og guð hjálpi okkur ef appelsínugula viðrinið verður kosið í Bandaríkjunum eftir rúma tvo mánuði.

Ekkert er sjálfgefið, gleymum því ekki.

Helvítis lögmenn?

Fyrirsögnin endurspeglar ekki mína skoðun. Ég trúi alveg að í lögmannastétt eins og mörgum öðrum stéttum séu rotin epli en skoðun mín og reynsla af lögmönnum er ekki að þau séu helvítis neitt.

Ég er að hluta til verktaki og á dálítið erfitt með að rukka sanngjarnt verð. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en í fyrra að Skatturinn rukkar mig um 6,35% tryggingagjald sem dekkar Fæðingarorlofssjóð og Atvinnuleysistryggingasjóð. Mér finnst meira en sjálfsagt að taka þátt í samneyslunni en ég hafði sum sé ekki leitt hugann að þessu. Tekjuskattsprósentan hækkar með hækkandi tekjum en ef ég námunda tekjuskattinn í 35% borga ég 4.135 kr. af hverjum 10.000 kr. í skatt og tryggingagjald. Svo þarf ég sem verktaki að draga 8% af upphæðinni til að leggja í lífeyrissjóð og sem minn eigin launagreiðandi þarf ég að bæta við 7% þannig að ég þarf að taka 1.500 kr. af 10.000 kr. tímagjaldinu til hliðar fyrir lífeyrissjóð sem okkur finnst sumum ekki sérlega áreiðanleg ávöxtunarleið. Svo þarf ég að gera ráð fyrir orlofi (sem er að lágmarki hugsað sem 10,17%) og veikindum sem ég þarf sjálf að mæta af tekjunum mínum. Sá búnaður sem ég nota úreldist og ég þarf að endurnýja, aðallega tölvu og síma, svo og svo oft.

Þetta er ekki hugsað sem kveinfærsla, ég er bara að átta mig á þessu þetta árið. 

10.000 kr. tímagjald er þannig ekki hátt tímagjald í verktöku.

En í fyrra þurfti ég að byrja að leggja 24% virðisaukaskatt ofan á tímagjaldið og mér leið eins og ég væri að hækka tímagjaldið MITT um 24%. Mér fannst það óþægilegt en þau sem ég dæsti yfir þessu við töluðu um *helvítis lögmennina* sem gætu vel borgað og ættu fúlgur fjár.

Þó að lögmenn rukki 25.000 kr. á tímann eða mögulega meira er það ekki upphæð sem rennur öll í vasa viðkomandi. Til viðbótar því sem ég tel upp (og ég veit að hægt er að telja fram kostnað á móti) eru lögmenn með skrifstofur og yfirbyggingu, starfsmenn og aukinn rekstur. Lögmenn með mikil umsvif hafa væntanlega góðar tekjur en allt er þetta samt óvissu háð. Vinnan er öll verkefnadrifin (og, jú, ég veit að það á líka við um ýmsar aðrar stéttir) og tekjur geta dottið niður en kostnaðurinn ekki.

Ef mér á ekki að finnast óþægilegt að leggja 24% ofan á reikninga til lögmanna og ráðuneyta (sem þarf ekki að gera með fyrstu 2 milljónir ársins), má mér þá finnast það ef ég vinn fyrir fátækt bókasafn? Og ef vinnan er virðisaukaskattsskyld, af hverju er hún það ekki fyrr en eftir fyrstu 2 milljónirnar? Og ef það á að vera eitthvert krónuviðmið, af hverju hækkar það ekki á milli ára eða a.m.k. á tveggja ára fresti?

Áheitasöfnun vegna maraþonhlaups

Ég fann einn hlaupara sem ég þekki sem segist ætla að tvöfalda upphæð áheitanna sem hann safnar fyrir Stígamót. Það er alvöru og ég hét á hann. Áfram, Valdi.

Hlaupa til styrktar ...

Ég er skokkari og hef lengi verið í skokkhópi. Ég þekki marga ástríðuhlaupara sem hlaupa fyrir ánægjuna og heilsunnar vegna.

Eftir viku er Reykjavíkurmaraþonið og nú dynur enn á okkur umræðan um að fólk sé að hlaupa til styrktar einhverjum.

Ég spyr: Þetta fólk sem hleypur til styrktar einhverjum, af hverju styrkir það ekki félögin bara sjálft með peningagreiðslum?

Og, já, ég má segja þetta vegna þess að ég gerði þetta þegar ég hljóp heila maraþonið mitt 2018. Þá bað ég um tillögur frá fólki og lagði svo 42.200 kr. inn á nokkur félög.

Þau sem hlaupa til styrktar einhverjum ætlast til að aðrir leggi fram fé. Og ef maður vildi styrkja alla sem kalla eftir því væri aurinn fljótur að fara. Fólk sem skokkar, hleypur eða vinnur 10 km hlaup gerir það fyrir sjálft sig.

Ég er í góðu jafnvægi og í miklu stuði en hef þessa skoðun á þessu málefni.