Barst með vindinum

Heyrði ég rétt þegar vindurinn andaði því framan í mig áðan að á fimmta hundrað umsækjendur slægjust nú um setu á stjórnlagaþingi?

Þá þarf aldeilis að vanda valið - og fyrst út af listanum mínum verða þau sem kaupa heilsíðuauglýsingar í blöðunum og nota 2ja milljóna króna svigrúmið. Hver geta viljað kosta öllum laununum til - öllum hugsanlegu laununum? Þau sem ekki leggja milljónirnar út sjálf. Það held ég. Þau sem ganga erinda hagsmunahópa sem vilja pöpulnum ekki það besta.

Og ég held ýmislegt fleira, s.s. að nú geri ýmis titringur vart við sig víða. 25-31 af 250-310 eru 10% þannig að lægra hlutfall en það fær náð fyrir augum kjósenda.

Ég er ekki frá því að ég finni titringinn alla leið upp á 3. hæð.

Lost in Translation

Ég ætlaði ekki að horfa aftur á Rangtúlkun sem var í sjónvarpinu í gærkvöldi. Mér fannst hún leiðinleg á sínum tíma. Hins vegar sá ég nógu mikið til að sjá núna að hlutverki Bills Murrays (hins dýrselda sjónvarpsauglýsingaleikara) svipaði til hlutverks Johns Cleeses fyrir hið hallærislega Kápaling um áramótin 2006/2007. Árið 2004 áttaði ég mig ekki á gildi myndarinnar.

Litlar gular sítrónur og/eða saffran

Þótt ég geti ekki metið allar þýðingar allra bóka sem ég les (í þýðingu) reyni ég að gefa þeim gaum. Sérstaklega er ég oft forvitin um titlana því að ef þeir eru góðir geta þeir selt, a.m.k. vakið áhuga og þar með er stundum björninn unninn.

Ég kláraði Sítrónur og saffran í vikunni. Létt og sumarleg lesning, gaman að því. Ekkert að þýðingunni (þýðendum er ugglaust meinilla við orðalagið) en ég bar ekki saman við frumtextann - nema titilinn. Og ég get ekki skilið að Små citroner gula sé þýtt sem Sítrónur og saffran BARA Í TITLINUM. Veitingastaðurinn í bókinni fær þetta nafn, Små citroner gula, og í bókinni sjálfri er staðurinn látinn heita Litlar gular sítrónur.

Ég skil að vandinn felst í því að orðin þrjú eru tekin upp úr ljóði sem er tilgreint í bókinni en ég veðja á að ég hefði þýtt línuna í ljóðinu líka með saffraninu.

Jájá, ég veit, sjálf er ég að þýða bók núna sem einhverjir munu finna ýmislegt til foráttu. Ég vona bara að einhver [samnemandi í HÍ] rýni í mína þýðingu og sendi mér rýnina. Ég vil læra af mistökum mínum.

Fólk á milli tanna

Ég hallast nú að því að það þurfi miklu meira en sterk bein til að hætta sér í sviðsljósið, sbr. athugasemdir við frétt af verslunarmanni, hér um þingmann og svo t.d. um fréttamann. Ég hef séð ljótara, rætnara, ómálefnalegra - kannski satt en samt dónalega framsett. Lágmark væri að fólk skrifaði undir nafni og rökstyddi dómana, þá væri sleggjan ekki eins hróplega mikið aðalatriði.

Þess vegna held ég að framboðið til stjórnlagaþings verði sorglega fábrotið. Fresturinn rennur út á hádegi mánudaginn 18. október, menn þurfa að safna 30 meðmælendum (sem er reyndar mjög hóflegur fjöldi), semja lýsingu á sjálfum sér og kynna stefnumál sín.

Og ef fólk fær fyrst og fremst skít framan í sig fyrir að svara einhverju kalli eftir því að horfa og stíga út fyrir rammann fáum við ekki að velja hæfasta fólkið. Af þeim frambjóðendum sem ég veit um er bara einn sem ég er líkleg til að kjósa. Að vísu eru misvísandi upplýsingar um mannvalið því að þær koma víst ekki frá aðstandendum stjórnlagaþingsins heldur frambjóðendum sjálfum eða áhangendum þeirra.

Ég vil sjá áherslu á að landið verði eitt kjördæmi, aðskilnað ríkis og kirkju, tryggar náttúruauðlindir og endurskoðað hlutverk forsetans. Ég vil ekki endilega að frambjóðendur séu með geirnegldar hugmyndir um allt, óska þess þvert á móti heitt að þeir séu með opinn glugga en vilji tryggja hag landsmanna og gangi ekki erinda annarra hagsmunaafla en pöpulsins. Svo verður stjórnarskráin auðvitað að vera skrifuð á skiljanlegu máli en ekki upphöfnu stjórnsýslumálskrúði.

Góði guð (hver?), ekki láta stjórnlagaþingið floppa.

Hakkið í Melabúðinni

Ég er að velta fyrir mér hvort ég sé með Stokkhólmseinkenni varðandi mat. Ég keypti hakk í Melabúðinni í síðustu viku og fannst það ekkert spes. Mér finnst fólk samt keppast um að hrósa kjötborðinu, og ekki bara í Melabúðinni heldur í litlu búðunum almennt.

Ég hef gert mig seka um að kaupa sennilega unnara hakk í öðrum búðum og kannski er þetta svona eins og þegar maður fékk lasagna eða pítsu á Ítalíu, það var ekki „rétt“ af því að maður hafði vanist matnum öðruvísi heima.

Ég mun auðvitað slá oftar til því að ég matreiddi það líka öðruvísi - og svo er það afgreitt beint í lítinn poka en ekki í einhvern andsk. frauðbakka sem ég legg mikla fæð á. Grrrr... Skrýtið að allt málgefna fólkið í kringum mig hafi aldrei haft orð á þessum mikla kosti Melabúðarinnar.

Listamenn eru ekki einsleitur hópur

Ég fór í 100 manna hópi í Hafnarborg í gær þar sem sýningin „Að elta fólk og drekka mjólk“ hangir uppi. Ég hafði gaman af henni, ég er reyndar gamall aðdáandi húmorsins hjá SÚM og Sigurður Guðmundsson á mig með húð og hári síðan ég fletti bók um hann sumarið 2001 (hún var svona löng). Ég man eftir húsi sem hann smíðaði á röngunni, gluggatjöldin blöktu utan á og málverk héngu á útveggjunum. Þetta var lítið hús. Myndin líka. Eða var þetta kannski Hreinn Friðfinnsson? Upplifunin var einlæg hvaða SÚM-ari sem átti í hlut.

Í Hafnarborg er ljósmynd af Sigurði sjálfum að skrifa í minnisbók sitjandi við borð og hesti sem hnusar af borðinu. Ég get ekkert útskýrt af hverju mér finnst þetta skemmtilegt. Svo er t.d. verk eftir Erling Klingenberg sem er gert úr 100 100-króna peningum. Það lítur út eins og koparheili og heitir My Mind Makes Money.

Uppi er síðan heil stofa tileinkuð Snorra Ásmundssyni og þar var mér stórskemmt.

En í rauninni finnst mér ekki skipta öllu máli hvernig einstakar listasýningar eru á listasöfnum. Obbinn af list er í nánasta umhverfi okkar alla daga og blasir við okkur í stólum, bókakápum, fartölvum, eldhúsinnréttingum, sjampóbrúsum, baðvigtinni - allir þeir sem hanna hluti sækja sér menntun og hugmyndir eitthvað.

Þegar menn frussa á orðinu listamenn held ég að þeir séu almennt að tala um tvívíða myndlist sem hangir á listasöfnum. Og mér finnst allt í lagi að hún sé ekki öllum að skapi, ekki frekar en ég fíla ekki ýmsa tónlist og nenni ekki að lesa ýmsar bókmenntir. Og ég kann alls ekki að meta ýmsa list á listasöfnum eða ýmis leikverk. Skárra væri það. Ég mætti kunna gott betur að meta.

Eftir Hafnarborg fórum við í Salinn og hlustuðum á Regínu Ósk og ég varð ekki vör við annað en að hún mæltist vel fyrir sem og tónlistarmennirnir þrír sem spiluðu með. Ég hugsa að ýmsir hafi kunnað betur að meta sönginn hennar - og kynningarnar - en ég en vá, þegar karlaraddirnar bættust við sönginn leið mér vel.

Mér líður vel með að hugsa þetta og skrifa á sjötugsafmæli Johns Lennons sem er sérstaklega fagnað á Íslandi - var hann alltaf vinsæll?

Airwaves

Hef ég tekið skakkt eftir, koma ekki margir til Íslands til að mæta á Airwaves? Skila þeir ferðamenn ekki tekjum í kassann á rólegum ferðamannatíma? Til þess að eignast frambærilega listamenn sem geta laðað til sín áhugasama þarf einhver að kosta einhverju til. Og ég trúi að það geri fyrst og fremst þeir einstaklingar sem leggja fagið fyrir sig.

Ætli ég muni vitlaust að hátíðin Aldrei fór ég suður hafi lyft grettistaki, a.m.k. um páska, á Ísafirði og í nærsveitum? Er það ekki gott fyrir kjördæmið?

Það má alveg ræða listamannalaun, hvað sem þau heita, og bera þau saman við aðrar greiðslur hins opinbera, t.d. landbúnaðarstyrki, greiðslur til háskóla, RÚV og kirkjunnar. En helst æsingarlaust og án stöðugra upphrópunarmerkja. Sá dagur rann ekki upp 6. október 2010. Þann dag var hins vegar enn talað um afskriftir fúlgna vegna auðmanna.

,,Ég á allt nema bágt"

Þótt þessi setning hafi e.t.v. verið æfð áður en hún féll í Kastljósi kvöldsins verð ég að segja að hún náði mér alla leið. Konan sem hana mælti jós súpu í krúsir og deildi út til gesta og gangandi. Og hvað sem segja má um mótmæli, réttlæti og ranglæti, virðingu, fjölskyldur og kveikta elda eru tímarnir sögulegir og koma manni við.

Hófstillt mannréttindi

Ég er hætt að skilja hugtakið mannréttindi.

Snara segir:

tiltekin grundvallarréttindi hverrar manneskju, óháð þjóðerni, kynþætti, kyni, trú og skoðunum (einkum réttur til frelsis, öryggis og jafnræðis)

Hjálpar mér ekki mikið.

Vísindavefurinn leggur heldur ekki lóð á vogarskálarnar:

Ein hugmynd manna um mannréttindi er að þau séu óháð stund og stað, til dæmis óháð þeirri samfélagsgerð eða þeim efnahag sem fólk býr við. Hinn siðferðilegi skilningur á mannréttindahugtakinu samrýmist ágætlega þessari hugmynd. En ef við einskorðum okkur við þennan skilning verður niðurstaðan sú að einungis örfá réttindi séu réttnefnd mannréttindi. Ef til vill stæðu ekki eftir nema þau réttindi sem nefnd eru í þriðju grein Mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna: rétturinn til lífs, frelsis og mannhelgi.

Ég skil að allar útgefnar lýsingar þurfa að ná yfir allt sem fólk getur hugsað sér. Þess vegna er skilgreiningin svo víð.

Eru það brot á mannréttindum að láta stefna sér fyrir dómstól? Getur einhver stefnt manni fyrir að vera neikvæður yfirmaður? Klæðast ekki tískulitunum? Lykta illa? Ég er ekki að reyna að snúa út úr, ég er að velta fyrir mér hinni hárfínu línu og hvenær manni væri meinað að ákæra annan.

Eru það brot á mannréttindum að fá ekki vinnu? Fá ekki vinnu við hæfi? Þurfa að sætta sig við samningsbundin laun en fá ekki markaðslaun? Fá ekki að vinna þá einu vinnu sem býðst í sveitarfélaginu? Horfa upp á greifa hrammsa til sín atvinnutækifærin? Flytja þau burt? Eru það brot á mannréttindum að sjá aðra fá afskrifaðan 50.000-kall en þurfa sjálfur að borga dráttarvexti þegar viðkomandi hélt í upphafi að jafnt væri gefið?

Eða er það lögbrot? E.t.v. siðleysi?

Í stjórnarskránni er orðið mannréttindi aðeins notað einu sinni, í 65. gr.:

Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti.
 

Er bilið svona mjótt eða nota margir orðið bara í athugunarleysi?

Það er eins og með orðin einelti og þunglyndi sem margir fleygja inn í umræðuna án þess að vita hvað þau fyrirstilla. Það upplifði ég sem kennari.

Og rétt í lokin verð ég að viðurkenna að mér fannst Finnbogi Vikar hljóma í Silfrinu eins og hann vissi hvað hann væri að segja. Það var ígildi margra langra bjartra sumardaga hvað hann var æsingarlaus og skýrmæltur.

Friðsöm mótmæli?

Málkennd mín bannar þau. Friðsamleg mótmæli stuða hana ekki. Annað liggur mér ekki á hjarta í dag (fyrirgefið persónugervinguna). Hugur minn er allur bundinn í fasteign. Miðhæð.