Sálarástand þjóðarinnar

Ég skil ekki að þjóðin haldi léttlyndi sínu öllu lengur. Kannski er það nú þegar tapað, ég hef ekki séð hamingjukönnun nýlega. Reyndar hafa margir haldið þessar kannanir óttalegt plat, enda höfum við tilhneigingu til að bera okkur vel, státum okkur af fegurstu konunum, sterkustu körlunum, besta fiskveiðistjórnunarkerfi í heimi, hreinasta vatninu, ferskasta loftinu - og ekki á allt við rök að styðjast.

Þótt ekki væsi um sjálfa mig hafa holskeflur efnahagslífsins komið niður á fólki í mínu nánasta umhverfi. Það sýpur og svelgist á. Spár um niðursveiflur hafa nefnilega ekki forspárgildi, heldur áhrif. Það er hægt að spá fyrir um hegðun náttúrunnar sem hlustar ekki á okkur, en fólk bregst við spádómum.

Verð hækkar milli heimsókna í verslanir. Einhver Bónusbúðin auglýsti enduropnun eftir breytingar og aldeilis stórkostleg tilboð. Þegar glöggir neytendur mættu á staðinn var verð í mörgum tilfellum hærra en það hafði verið áður en búðinni var lokað vegna uppfærslu. Ef það voru tilboð - hvað hefði varan þá kostað án tilboðsins? Og mun kosta þegar kostaboðinu lýkur?

Kunningi minn fór í útivistarbúð og var að hugsa um að kaupa sér bakpoka. Hann kostaði 20.000 krónur. Hann ákvað að fara heim og hugsa málið fram yfir helgi. Svo ákvað hann að slá til, fór aftur og pokinn var kominn upp í 25.000. Ég lýg þessu ekki og ég held að hann geri það ekki heldur.

Ódýru fargjöldin til Kaupmannahafnar eru komin í tæpar 30.000 kr. þótt maður skoði dagsetningar allt að marga mánuði fram í tímann. Það gerir heimsmarkaðsverð á eldsneyti - og kannski hækkandi álverð á heimsvísu.

Ef laun hins almenna launþega myndu hækka í einhverju samræmi við þetta færi sú hækkun út í verðlagið. Svo er sagt. Við erum því í úlfakreppu og ef mér skjöplast ekki eru nokkrir sem tróna ofar öðrum og maka krókinn.

Ég skil ekki hvernig Evrópusambandsaðild á að leysa hvers vesæls manns vanda. Ef verð á að lækka um 30% við það hvaðan eru þá þau 30% tekin? Og ef það lækkar við það eitt af hverju er þá ekki hægt að lækka það strax? Ég tek ekki mark á svari um styrki því að peningar í sjóðum koma einhvers staðar að líka. Hvaðan? 

Þetta eru erfiðir dagar. Getur verið að meint ríkidæmi þjóðarinnar eigi sök á ástandinu, þá þannig að fólk sjáist ekki fyrir og eyði og eyði um efni fram og kollsteypist því þegar harðnar á dalnum? Er daglegur eyðslustuðull orðinn svo hár að fólk getur ekki lagað sig að kreppunni? 

Mér hefur ekki stokkið bros á vör alla vikuna.

Dagur bókarinnar er runninn upp

Og ég er að lesa Óreiðu á striga. Hún töfrar mig ekki eins og Karitas án titils gerði, en samt ...

Annars spjallaði ég heilmikið um það nýlega hvort Marja væri Marju eða Mörju í aukaföllum. Við ákváðum fyrir okkar parta að beygja hana sem Marju (eins og mér sýnast allir gera reyndar) en samt væri hitt rökréttara. Erum við bara svona ... marísk?

Hvernig er þvagfæraleggur á ensku? En þýsku? Og norsku?

Beinþynning, blóðmeinafræði, örvera? Ég kann ekki einu sinni að nefna þetta á íslensku þannig að mér eru strax allar bjargir bannaðar. En ef erlendir sérfræðingar eiga að taka upp hnífinn og geislann á LSH hrýs mér pínulítið hugur við. Menn mega bretta greiðlega upp á ermarnar til að þjálfa sérfræðingana í lágmarkstungumálanotkun.

Er það ekki annars?

Og eru þeir komnir til að vera, framtíðarlausn?

Kannski eru sérfræðingarnir okkar bara svona latir, og þessir sem enn hafa ekki verið ráðnir verða bara himinsælir með kjörin sem standa til boða. Sannast sagna hefur umræðunni að mestu tekist að sniðganga kjarnann því að ég veit mest lítið um hvað deilan stendur annað en vinnutíma og meint öryggi.

Nýi forstjórinn reyndi í Kastljósinu áðan að varpa ljósi á málið. Hún virtist þeirrar trúar að einstaklingssamtölin skiluðu því að menn hættu við að hætta. Hún hefur átta daga til að sannfæra fólk.

Alcoa ætlar að FJÖLGA fólki

Ég get ekki að því gert, alltaf þegar ég sé þessar auglýsingar um að Alcoa ætli að fjölga fólki vorkenni ég fólkinu á myndunum. Gæti Alcoa ekki látið duga að bæta við fólki?

Ég vona a.m.k. að fólkið fjölgi sér ekki á staðnum.

Er húmor óæðri?

Þeir sem vinna við að skemmta fólki hafa oft látið hafa eftir sér í fjölmiðlum að litið sé niður á húmor, t.d. í leiklist. Það er hins vegar mikil kúnst að skemmta fólki. Og ég held að fyrirlestur Eddu Björgvinsdóttur í hádeginu á morgun geti verið forvitnilegur. Hún hefur einmitt oft kitlað hláturtaugarnar.

Ég sá Bjarna Hauk Þórsson í Mannamálum í gær. Hann var ekki laus við að vera fyndinn og spontant. Mér dettur samt ekki í hug að fara á nýja einleikinn hans, þennan um vandræðagang fjármálaspekúlantanna. Og ég gengst fullkomlega við fordómum mínum. Ég held að hann sé með aulahúmor oftast og í besta falli almenn sannindi. Byggi það á því litla sem ég sá til hans þegar hann kynnti Hellisbúann á sínum tíma, öllu því gáfulega sem Habbý sagði mér eftir ferð sína á umrætt leikstykki og núna dómi Maríu Kristjáns í einhverju blaði um helgina.

Sum sé, mér finnst gaman að hlæja og læt oft eftir mér að hlæja þegar aðrir sjá ekkert fyndið. Og stundum reyni ég að vera fyndin. Í leiðsögn reyni ég t.d. að vera vitsmunalega fyndin. Ég útskýri t.d. gjarnan nafnið mitt með því að tengja það við komu flugkappans Charles Lindberghs 1927, segi að ófrísk kona hafi orðið svo hugfangin af þessum glæsta manni og ákveðið að skíra son sinn í höfuðið á honum. Hún hafi hins vegar fætt dóttur og því orðið að snúa nafnhlutunum við. Og svo tek ég fram að ég sé ekki sú tiltekna dóttir - frá 1927. Ég fæ alltaf hlátur og bæti stundum við að að vísu hafi ég yngst mikið við að fara í Bláa lónið, en samt ...

Árangurinn? Farþegar mínir læra nafnið mitt. Og svo fæ ég iðulega skemmtilegar og forvitnilegar spurningar um allt mögulegt. Búin að brjóta ís.

Reið í Reykjavík

Ég er að lesa próförk að þýðingu á bókinni sem ber enska heitið Sex and the City. Ég veit ekki enn hvort einhver deyr og þá hver, en velti fyrir mér hvað bókin ætti að heita í rammíslensku umhverfi. Laufey er hugmyndarík og stakk upp á titlinum sem er í fyrirsögninni.

Meiningin er að bókin komi út um svipað leyti og myndin verður frumsýnd. Áhugasamir fá því fullnægjandi svar innan alltof langs.

Er samúð mín með leigubílstjórum illskiljanleg?

Ég fékk far með leigubíl í annað sveitarfélag í vikunni. Það kostaði alveg um 3.000 krónur og mér ofbauð ekki. Auðvitað er það peningur að reiða fram, en hvað fær maður í staðinn? Ég hringi og fimm mínútum síðar rennur heitur bíllinn að húsinu, við tekur forvitnilegt spjall um þjóðmálin, á áfangastað þarf maður ekki að finna stæði - og maður borgar ekki 1.000.000 krónur á ári í rekstrarkostnað. Leigubílstjórinn borgar hins vegar síhækkandi eldsneytisverð, fastan rekstrarkostnað eins og tryggingar og afborganir ef bíllinn er keyptur á lánum, annars þarf hann auðvitað að staðgreiða dobíu.

Leigubílstjórinn sagðist vera hissa á hvað fólk áttaði sig ekki á þessu. Að vísu keyrir hann oft gamalt fólk (fastakúnna) í búðir og líka í flug, en langtum fleira fólk velur að eiga eigin bíl og jafnvel tvo eða þrjá frekar en einn. Bíleigendur borga fyrir bílinn, tryggingar, bensín, viðgerðir, þurfa að skafa á köldum vetrardögum, lenda í bilunum og e.t.v. fleira.

Í staðinn gætu margir sleppt bílnum (eða aukabílnum), notað strætó, hjólið og postulana. Kenning mín er sú að ef fólk fer á leigubíl á virkum degi haldi það að aðrir haldi að það eigi enga fjölskyldu eða vini sem nenna að keyra það milli hverfa.

Huhh.

Sjónvarpsfréttaviðtölin við mig

Athyglisþörf minni var rækilega svalað á leið minni upp Bankastrætið í dag. Meintir útlenskir sjónvarpsmenn þóttust vilja taka við mig viðtal. Ég hef fyrir reglu að segja ekki nei ef ég get sagt já þannig að þegar þeir spurðu hvort þeir mættu spyrja mig út í viðhorf mitt til vöruverðs á Íslandi sagði ég auðvitað já. Þá sagði spyrillinn líka svo róandi að stöðin hefði ekki nema 600.000 manna áhorf (allt fólk sem maður þekkir ekki).

Ég hélt að þeir væru að atast í mér þegar viðtalið var hálfnað (búin hálf mínúta) þannig að mér hefur sennilega tekist að eyðileggja möguleika mína á að birtast í finnska sjónvarpinu. Annars hefði ég verið Íslendingurinn sem kvartaði ekki yfir afkomunni.

Mér finnst ekkert leiðinlegt að verða af heimsfrægðinni. Leiðinlegra þykir mér alltaf að viðtalið sem Logi Bergmann tók við mig árið 1997 fyrir RÚV var aldrei birt. Það var um hinn merkilega miðbæ Reykjavíkur og umgengni um hann á næturnar.

Konur vs. karlar í atvinnurekstri

Ég er svolítið að velta fyrir mér hvort það sé ekki í alvörunni kynbundinn munur þegar kemur að rekstri fyrirtækja. Eins og það blasir við mér eru karlar djarfari og áhættusæknari og konur varfærnari og meira með fast land undir fótum.

Ég er sjálf svona agalega kvenleg, ég myndi aldrei fara út í atvinnurekstur með mikið lánsfé, ég þyrði aldrei að taka sénsana. Ég þakka guði fyrir að ég er ekki alls staðar, það yrði frekar lítil framþróun, fá spennandi skref stigin, varla leigubíl ekið. Þótt sum fyrirtæki sigli í strand og þótt sum verði aldrei barn í brók gengur mörgum fyrirtækjum vel, stundum ábyggilega þeim sem menn bjuggust ekki við svo miklu af.

En hvað verður nú til nánustu framtíðar litið um djarfhugana sem selja bíla, blóm og nudd sem fólk hlýtur að byrja að skera niður í kreppunni? Hvaða dekur mun fólk láta eftir sér þegar það þarf að velja á næstu mánuðum? Hvað neitar það sér um?

Eða verður enginn niðurskurður í neyslu?

Síldin lifir!

Og svei, einhver reyndi að telja mér trú um að síldin hefði horfið vegna ofveiði. Nú veit maður betur, kuldinn hrakti hana á brott og nú er hún snúin aftur.

Í fiskveiðilandi eins og okkar ætti maður að vita mun meira um fisk og fiskveiðar en maður gerir. Ég velti fyrir mér hvort vankunnáttan stafi að einhverju leyti af því að maður fær svo misvísandi upplýsingar. Af hverju hefur ekki á ríflega 20 árum tekist með fiskveiðistjórnunarkerfinu, „því besta í heimi“, að tryggja okkur nægan þorsk? Hvert fer hann? Er hann ofveiddur? Er hann kannski vanveiddur og étur undan sér? Spilar hvalurinn einhverja rullu?

Bráðum fáum við alltént meira að vita um síldina og hegðunarmynstur hennar.

Annars væri gaman að vita hvað leiðsögumenn segja túristum um stöðu okkar í fiskveiðum. Þegar ég var í Leiðsöguskóla Íslands lærði ég að við fengjum um 65% útflutningstekna af fiski. Ég hef smám saman fært þá tölu niður og segi nú um 50%. Kannski er það ónákvæmni en vonandi ekki mikil. Álið er svona 15% og rest er dálítið af hestum, nokkrar kindur og oggulítið af skyri ...

Ég þarf greinilega að uppfæra mig fyrir törn sumarsins, ég sé að við svo búið má ekki sitja. Öll hjálp vel þegin.

Rannsaka fæðu síldarinnar