Hver græðir?

Ég er að horfa á Kastljósið þar sem verið er að fara yfir húsnæðismarkaðinn. Fólk um þrítugt með eitt barn og u.þ.b. 600.000 kr. ráðstöfunartekjur á mánuði getur ekki keypt sér íbúð en neyðist til að borga helminginn af ráðstöfunartekjunum fyrir leiguhúsnæði sem felur ekki í sér neina eignamyndun. 

Ég er aðeins búin að vera að skoða fasteignamarkaðinn og hann er alveg klikkaður eins og allir sjá sem hafa skoðað auglýsingarnar.

En það sem mig langar að vita er svarið við spurningunni: Hver græðir?

Stór hluti þeirra sem selja fasteign kaupa aðra fasteign þannig að sá sem selur vel sofnar ekkert endilega með fúlgur í fanginu heldur fer með fenginn í næstu íbúð.

Eru margir fjárfestar sem kaupa margar íbúðir (ég hef alveg heyrt svoleiðis sögur) og raka saman peningum? 

HVER græðir?

Edda Falak

Ég veit ekkert hvað er satt í ferilskrá Eddu Falak og get því ekki tekið afstöðu til hennar og þess sem hún hefur tekið sér fyrir hendur á launavettvangi. Allt sómakært fólk er sammála um að maður eigi ekki að ljúga en samt skreytir það, fegrar sjálft sig, færir í stílinn og misstígur sig. Á Twitter er myllumerkið #afsakið núna og fólk rifjar upp ferilskrár, atvinnuviðtöl, ný kynni og ýmislegt sem það er ekki endilega hreykið af en fólki finnst samt meinlaust. Maður á ekki að stela en samt hefur fólk tekið með sér merkta bolla af vinnustöðum, merktar flíkur og alls konar sem það hefur getað nýtt en ekki endilega þau sem á eftir komu.

Sigmundur Davíð sagði ekki alveg satt um doktorsnámið sitt þegar hann skilaði Alþingi ferilskrá og ekki Smári McCarthy heldur og vel á minnst, þegar ég sótti um núverandi starf sagðist ég vera þýðingafræðingur en átti eftir að skila ritgerðinni sem var á lokametrunum. Ég var lækkuð um launaflokk þegar við áttuðum okkur á mistökunum og svo fékk ég hann aftur nokkrum mánuðum síðar þegar ritgerðin hafði verið samþykkt. Það munaði alveg 15.000 kr. brúttó, svo mikils er menntun metin.

Einu sinni bjó ég í þríbýlishúsi í miðbænum. Í kjallaranum bjó smákrimmi sem faldi sig á bak við pabba sinn þegar ég rukkaði vegna sameiginlegs hita en reikningurinn barst alltaf til mín. Ég veit ekki hvar hann heldur sig núna en pabbi hans var stórkrimmi og er nú látinn. Á miðhæðinni bjó mektarkona í áberandi starfi og af virðulegum ættum. Einhverju sinni var fram af okkur gengið út af djammlátum í hverfinu og við ákváðum að skrifa saman bréf til lögreglunnar eða einhvers fjölmiðils, ég man ekki lengur hver átti að fá bréfið. Hún byrjaði á að telja saman ár og ýkti svo hroðalega að mér féll allur ketill í eld. Ég sagði, og ég meinti það og meina enn: Við verðum að fara rétt með, það er ekki trúverðugt ef það er augljós staðreyndavilla í því sem sendum frá okkur.

Og það er enn mín bjargfasta meining. Hins vegar vitum við öll að menn fara út af sporinu í góðri trú og góðri meiningu. Og ef við ætlum að fordæma eina fjöður fyrir að sækja sér aukavind til að komast framhjá digurri grein verðum við að vera sjálfum okkur samkvæm og fordæma alla sem sambærilegar villur opinberast hjá - og auðvitað alls ekki gera okkur sek um neinar missagnir.

Loks vil ég rifja upp að þegar fréttin af ferilskrá Eddu Falak komst í hámæli vantaði miklar grunnupplýsingar, það sem ég hef fyrst og fremst séð er æsingur og flumbrugangur á báða bóga. Ég veit ekki enn hvar hún vann (ekki) og hver var (ekki) ágengur við hana. Ég fletti hins vegar upp áðan og sá að virðulega jafnaldra mín sem bjó á miðhæðinni er gift Íslendingi í Bretlandi og búin að skipta um nafn. Hvað er hún að fela?

Og talandi um réttar og sléttar lygar og afvegaleiðingu má benda á þessa umfjöllun um erlent kjöt sem er flutt inn og pakkað í íslenskar umbúðir - til þess eins að blekkja neytendur og græða á þeim. Hvað gott vakir fyrir þeim fyrirtækjum? Eru þau kannski að búa til farveg svo fólk geti losnað undan oki og fengið líf sitt til baka eins og við erum mörg sammála um að Eddu Falak hafi tekist með því að gefa bældum röddum meira vægi? Nei, ég held að þessi kjötfyrirtæki vilji skara eld að eigin ... kjöti.

Meint viðskiptavild Arion banka

Við vitum að íslenskir bankar starfa í fákeppnisumhverfi. Þeir þurfa ekkert að hafa fyrir því að halda í meinta viðskiptavini sína vegna þess að hinir bankarnir stunda líka sjálftöku.

Ég á húsbréf upp á tæpa milljón. Ég erfði það og það mallar bara í bankanum. Engin fyrirhöfn fyrir mig og engin fyrirhöfn fyrir bankann, bankann sem skammtar sér vaxtamun og þjónustugjöld. Í síðustu viku fékk ég kröfu í heimabankann upp á 2.000 kr. Eins og þið vitið er ég aflögufær um 2.000 krónur, ég var að segja að tæp milljón lægi bara í bankanum þangað til síðar, en ég fékk enga skýringu á þessu vörslugjaldi - aðra en orðið vörslugjald.

Ég sendi Arion banka tölvupóst (og þurfti að giska á netfangið enda er það hvorki á heimasíðu bankans né í símaskrá) og spurði hvort hann hefði heimild fyrir þessari gjaldtöku. Ég fékk loðmullulegt svar samdægurs með almennri vísan í að ég hefði samþykkt skilmála um verðskrá bankans.

Löglegt en siðlaust, sagði Vilmundur heitinn á sínum tíma. Það eru allar líkur á því að Arion banki (og ugglaust hinir bankarnir líka) hafi lagastoð fyrir gjaldheimtunni en hann hefur alveg misst af samfélagsumræðunni. Og hvað haldið þið nú að mörg greiði þessa kröfu án þess að líta á fyrirsögnina eða viti hvað þau eru að greiða? Bankinn ætlar sem sagt að rukka mig um 4.000 kr. á ári fyrir enga þjónustu við að varsla húsbréfið mitt, svona rétt eins og hann rukkar bæði árgjald og mánaðargjald fyrir greiðslukortin okkar sem fyrirtækin borga fyrir að fá að skuldfæra hjá okkur og hleypa auðvitað kostnaðinum út í verðlagið fyrir alla neytendur. Arion banki býður aldrei upp á skýringar, enga viðskiptavináttu, bara sjálftöku, nýjar línur, ný nöfn, nýja gjaldheimtu, gamlan belg. Og samkeppnin er engin, ekki einu sinni frá Indó sem ég held að geti orðið fín viðbót en er ekki í þessum verkum.

Ég er orðin langþreytt á spillingunni. Hef ég val um aðra þjónustu? Ég reyndi að fá svar við þeirri spurningu en starfsmaður Arion banka skautaði framhjá henni.

Hvenær elskar kona mann og hvenær elskar kona réttan mann? - Játning eftir Ólaf Jóhann

Mikið er ég fegin að hafa verið bent á Goodreads-síðuna þar sem venjulegir lesendur tjá sig um venjulegar bækur, líka á íslensku. Stundum þegar ég er komin vel inn í bækur gái ég hvort einhver hefur skrifað þar bitastæða umsögn. Ég gerði það hins vegar ekki þegar ég las nýjustu bók Ólafs Jóhanns, Játningu, heldur var ég að því núna.

Ég er frekar samviskusamur lesandi og gef höfundum mikinn séns. Það á allan daginn við um stjörnuhöfundinn Ólaf Jóhann sem ég les alltaf af skyldurækni. Ég man enn þegar ég las Níu lykla árið 1993, auðvitað meðvituð um að hann er sonur Ólafs Jóhanns Sigurðssonar, og ég man enn að mér þóttu allar níu smásögurnar fara vel af stað og hver einasta fannst mér endaslepp.

Samt las ég Snertingu í fyrra sem mér fannst lala mínus með einum góðum tvisti og samt greip ég Játningu á bókasafninu um daginn. Og þá er nú gott að hugga sig við að stundum hittir bók í mark. Ég var alveg viku að byrja enda þurfa flestar bækur aðeins að kynna sig og persónur sínar en síðustu 300 blaðsíðurnar gat ég varla lagt bókina frá mér. Og þegar ég les núna umsagnir annarra á Goodreads er þeim þveröfugt farið, þau hafa verið hrifin af bókum ÓJÓ hingað til en verða fyrir vonbrigðum með þessa.

Sko, Elísabet kynnist Benedikt í Austur-Þýskalandi rétt fyrir fall múrsins, þau verða ástfangin, Benedikt er náttúrubarn í skák og með ýmsa drauga í eftirdragi og þau lenda undir smásjá Stasi. Þær lýsingar þóttu mér hrollvekjandi vegna þess að þrátt fyrir allt búum við við persónufrelsi en ég var einmitt í Vestur-Þýskalandi árið 1987 og gekk auðvitað ekki í gegnum neitt þessu líkt. Við máttum og megum taka ljósmyndir og túlka að vild, tala við hvern sem er, sætum ekki miskunnarlausum kúgunum og erum ekki send í gúlagið fyrir rangar skoðanir. Í þessum hluta bókarinnar datt mér oft Bobby Fischer í hug.

Eða er ég kannski meðvirk? Erum við ófrjáls á Íslandi?

Svo er þáttur Halldórs til þess fallinn að kalla fram tár. Það er erfitt að segja nokkkuð án þess að segja strax of mikið, en elskaði Elísabet hann eða gerði hún það ekki?

Marta er dóttir Elísabetar og knýr atburðarásina af stað í nútímanum þegar hún finnur gamlar myndir frá Þýskalandsárunum. Þá er Elísabet stödd í vinnuferð á Ítalíu og óstöðug í tímanum eins og við mörg, alltaf að skoða símann til að kanna viðbrögð og bíða svara.

Þegar ég er búin að fara svona yfir mín helstu hughrif get ég alveg tekið undir með einhverjum að endarnir eru ekki allir hnýttir, en engri sögu lýkur til fulls nema með dauða. Þroskasögu Elísabetar lýkur ekki á bls. 390 og hvort tilfinningaríku myndirnar fara á sýninguna eða ekki er aukaatriði í sögunni sjálfri. Ég veit ekki hvað höfundur hugsaði í þeim efnum - enda er það þannig að þegar höfundur hefur sleppt hendinni af bókinni sinni geta allir lesendur túlkað eftir eigin höfði. Eins er með svona ritdóma ...

 

 

Líf á RÚV (Life á BBC)

Á sunnudagskvöldum er nú í línulegri dagskrá bresk sjónvarpsþáttaröð um fjórar fjölskyldur í fjögurra íbúða húsi. Mér finnst allar sögurnar áhugaverðar (kannski ponsulítið ýktar samt) en sagan af konunni sem varð sjötug í fyrsta þættinum og áttaði sig á að hún hafði síðustu 50 árin lifað öðru lífi en hún hafði ætlað sér höfðar hvað mest til mín. Hvað varð um galgopann Gail sem var extróvert í hljómsveit en varð ráðsett og ábyrg húsmóðir með eiginmann, tvö börn, reglulegar máltíðir og tandurhreint eldhús? Vill sjötug kona snúa við blaðinu þegar hún sér að hamingjan sem einkenndi allt fjölskyldulífið var e.t.v. byggð á gaslýsingu (tek fram að þetta orð er ekki notað) eiginmannsins sem öllum fannst fyndinn og umhyggjusamur?

Svo er Anna eða Belle (Annabelle) sem kennir pílates en elur önn fyrir geðveikri systur sinni og situr uppi með systurdóttur sína og nokkra eigin drýsildjöfla í höfðinu.

Uppi er ungi ekkillinn sem missti konuna sína fyrir mánuði og er eins og draugur upp úr draug.

Loks er hin nýbakaða móðir, Hanna, sem ætlar að giftast manninum sem kom inn í líf hennar eftir að hún varð ólétt. Gail hin sjötuga speglar sig í hlutskipti Hönnu og öfugt vegna þess að sagan á það til að endurtaka sig. Þegar maður er á þrítugsaldri býr maður yfir kjarkinum en hefur ekki yfirsýnina. Þegar maður er sjötugur sér maður yfir sviðið en þorir kannski ekki að gera það sem þarf.

Eða hvað?

 

 

10 ára samningi hafnað

Ég gerði mig seka um að velta ekki mikið fyrir mér langtímasamningnum sem forystumenn sjómanna gerðu fyrir þeirra hönd um daginn. Þó man ég eftir að ég spurði vin minn í Samtökum atvinnulífsins hvort ekki væri fyrirvari í samningnum, svona uppsagnarákvæði. Hann hélt að það hlyti líklega að vera. Til að varpa ekki rýrð á neinn tek ég fram að hann er ekki í neinni samninganefnd.

Og nú er samningnum hafnað mjög afgerandi. Hver túlkar með sínu nefi en mig grunar að margir hugsi með sér að launþegar séu að þjappa sér saman vegna þess að launþegarnir eru þeir sem búa til verðmætin og telja sig eiga meira tilkall til stærri hlutar í þeim en atvinnuÞEGUM þóknast að láta hrjóta fram af gnægtaborði sínu.

Tek líka fram að ég hef ekkert gluggað í samningana sjálfa, hef bara lesið fréttir af samningunum og nú sannast enn á ný að fréttaflutningur er í skötulíki. Fréttamenn eru kranar enda er þeim vafalaust ætlað að framleiða ógrynni af fréttum á hverjum degi en ekki vinna úr upplýsingum og gögnum.

Vitið þið hvaða fréttamenn eru í laun? Ég þori að hengja mig upp á að þau eru skammarlega lág.

Erlendir hótelstarfsmenn

Ég var að skoða launaseðil útlensks starfsmanns á hóteli, reyndar frá árinu 2019. Ef hann hefði þá unnið allan mánuðinn á dýrari tíma, sem sagt með 45% álagi, hefði hann samt ekki náð 500.000 króna heildarlaunum.

Skiljið þið þetta? Launasetningin er þannig að fólk á Eflingartaxta - og þótt það væri VR-taxti - NÆGIR EKKI TIL AÐ FÓLK FRAMFLEYTI SÉR. Ég held að miðlunartillagan sem sátt náðist um, guðsblessunarlega svo sem, sé bara stundarfriður.

Samkvæmt samningum - sem greitt er eftir - er fólk raunverulega með skít úr hnefa í mánaðarlaun. Ég skil ekki að þeir sem bjóða þessi laun sofi vært á næturnar.

Verkastúlka á síðustu öld

Það var að rifjast upp fyrir mér að þegar ég var 18 eða 19 ára vann ég eitt sumar hjá Nóa-Síríus við að pakka síríuslengjum og öðru súkkulaði í neytendapakkningar við færiband. Mér fannst sumarið stórskemmtilegt og vinnan bara alveg ljómandi enda nýkomin á vinnumarkað þannig lagað. En annað tvennt er mér líka minnisstætt, annars vegar að fyrirtækinu þóknaðist að borga mér eftir unglingataxta sem var ekki til og það ætlaði svo að hlunnfara mig um orlofsdaga sem ég ávann mér á fjórum mánuðum. 

Þegar ég áttaði mig á þessu fór ég á skrifstofu forstjórans og fór fram á leiðréttingu sem ég fékk ekki. Þá hafði ég samband við stéttarfélagið sem knúði fram leiðréttingu. Hún náði til jafnaldra minna sem höfðu fengið greitt eftir sama taxta.

Ég fékk leiðréttingu greidda með ávísun sem ég tók ljósrit af og átti lengi. Ég á hana kannski enn en veit þá ekki hvar hún er. Ég man að þegar búið var að draga af launatengd gjöld og þess háttar stóðu eftir 918 krónur enda erum við að tala um níunda áratuginn.

Ég held að of mörg stór fyrirtæki muni alltaf reyna að hlunnfara andvaralaust starfsfólk sitt.

Ég þarf væntanlega ekki að taka fram að mér bauðst hvorki jólavinna í konfektinu né páskaeggjavinna næsta vetur. 

Byggjum 35.000 íbúðir

Það sem Ólafur Margeirsson sagði. 

Strætó frá Reykjavík til Keflavíkur

Ég tók einu sinni strætó frá Klambratúni til Keflavíkur. Ég gat það bara af því að ég fór á björtum degi, hafði tíma til að rúnta um smábæina og hafði einbeittan vilja til að finna staðinn til að fara út úr strætó í Keflavík.

Eina ástæðan fyrir þessari lélegu þjónustu er að ekki má styggja einkafyrirtækin tvö sem okurselja farið með rútunum. Það er mín skoðun en ekkert annað stenst skoðun.

Spillingin er víða.

Og ég held að við látum þetta viðgangast af því að sem þjóð erum við bullandi meðvirk, ég líka en ég reyni stundum að rísa upp á afturlappirnar.