Skatturinn - álagning

Ég er viss um að margir eru í sömu sporum og ég, að hafa fengið óskiljanlegan álagningarseðil frá Skattinum og að hafa fengið rukkun og endurgreiðslu í einhverri mynd nú um mánaðamótin.

Ég er líka viss um að margir eru sammála mér um að starfsfólks Skattsins er greiðvikið ef maður talar við það í síma.

Og sjálf er ég himinlifandi með innkomu Skattsins á Twitter þar sem færslur eru í sjálfu sér fræðandi og stundum meinfyndnar.

En flækjustigið er það ekki.

23. og 26. maí fékk ég fyrirvaralausar rukkanir frá Skattinum sem hétu í báðum tilfellum eftirstöðvar, innheimta, annars vegar upp á 115.000 og hins vegar 45.000 kr. (námundað). Í gær fékk ég svo lægri upphæðina lagða inn hjá mér sem staðgreiðslu, tryggingagjald. Fyrr í maí hafði ég fengið bréfpóst frá Skattinum um að ég ætti ónýttan persónufrádrátt frá 2021 sem myndi nýtast mér á þessu skattári.

2020 og 2021 taldi ég sjálf fram og greinilega svona illa en núna í febrúar fékk ég mér endurskoðanda sem gerði allt skv. bókinni. Samt eru allar upplýsingar frá Skattinum í skötulíki og rukkanir og endurgreiðslur óskiljanlegar venjulegum skattgreiðendum.

Ég er nefnilega viss um að ég er ekki ein um að sitja hér með spurningarmerki.

Launin þín og launin mín

... ó, þá fögru steina - svo ég grípi til kveðskapar Skáld-Rósu. 

Ég er nautnalítil, eins og bróðir minn segir að amma hafi sagt um sjálfa sig, þótt ég kjósi nú ekki að borða ruðurnar eins og hún gerði um leið og hún bauð gestum upp á nýmeti. Hún var fædd 1890.

En ég er sem sagt nægjusöm og mig skortir ekkert, hreint ekkert. Hins vegar skil ég ekki hvernig fólkið í hæstu tekjutíundinni getur talað um að launin þess fylgi ekki einu sinni verðbólgunni þegar engin laun fylgja verðbólgunni nema kannski laun einhverra bankastjóra sem komast upp með að skammta sér alls konar gjöld úr vösum nauðbeygðra kaupenda þjónustu á fákeppnismarkaði.

Ég finn ekki nákvæmlega þá frétt en ég man að einn ráðamaðurinn sagði þetta. Svo held ég að hann hafi étið setninguna ofan í sig en auðvitað grunar mig að hann hafi bara verið að tala upp í almenningsálitið þá og sér þvert um hug. Tveggja milljóna maðurinn vill fá laun frá umbjóðendum sínum til að geta keypt sams konar nautalundir og sams konar Benz og hann gat keypt fyrir raunvirði launanna sinna fyrir fimm árum.

Óður til hvatvísi

Ég sá mynd í bíó í kvöld. Salurinn, að sönnu frekar lítill, var fullur af áhorfendum. Við sátum alveg á fremsta bekk og ég hló svo mikið að ég var farin að tárast. Myndin fannst mér skondin og skemmtileg en það er klárt mál að hlæjandi salur örvar frekar en ekki.

Myndin? Já, hún er um fjórar bandarískar vinkonur um sjötugt sem ákveða sisona að fara til Ítalíu. Þar drífur ýmislegt á daga þeirra sem þær taka af þeirri stóísku ró sem hæfilegur aldur og hæfileg fjárráð bjóða. Lærdómurinn sem þær taka með sér heim úr fríinu er að fresta ekki því sem þær vilja gera heldur tileinka sér meiri hvatvísi.

Það finnst mér þjóðráð.

Lokanir og niðurlagningar

Ég er breytingasinni. Sjálfsagt er ég vanaföst á minn hátt en ef einhver starfsemi er dauðadæmd, eftirspurn lítil eða engin og hægt að gera hlutina á hagkvæmari hátt eða sleppa þeim finnst mér sjálfsagt að skoða það.

Ég tók þátt í að innleiða talgreini á Alþingi, vél sem skrifar upp ræður þingmanna. Samsvörunin var komin í rúm 90% þegar ég sagði upp árið 2019 og það þótt ekki hafi verið byrjað að þróa talgreininn fyrr en 2016. Sumir hötuðu þessa breytingu og töluðu um að fólk myndi missa vinnuna. Vissulega varð breyting á starfinu en að mínu mati öll til bóta. Í og með til að enginn missti vinnuna ákvað ég að breyta til og sagði upp. Einhver gáfulegasta ákvörðun sem ég tók þann áratuginn.

Nú er ég í öðru spennandi starfi og reyni hvað ég get til að þróast í því og með því.

En hvatinn að þessu litla pári mínu núna er fréttin sem ég heyrði í útvarpinu í morgun um að búið væri að segja upp öllu starfsfólki Náttúrufræðistofu Kópavogs. Ég heyrði ekki talað um eftirspurn eftir sýningunni, t.d. meðal skólabarna, eða neina þarfagreingingu, aðeins að forstöðumaðurinn væri óhress.

Það má vera að ákvörðunin sé fordæmanleg, en í fréttinni kom ekkert fram sem sannfærði mig um það. Kannski eru pólitíkusarnir að spara nokkrar milljónir til að geta keypt betra með kaffinu, en um það sagði ekkert í fréttinni. Er þetta endilega glötuð ákvörðun?

Og af hverju finn ég ekkert um hana á RÚV?

Álfadalur eftir Guðrúnu Jónínu Magnúsdóttur

Höfundur Álfadals rekur áhrifamikla frásögn um ógeðslegt ofbeldi og ógeðslega meðvirkni. Helsti kostur bókarinnar er hispursleysið og sannleiksástin en gallinn auðvitað ógeðið sjálft, já, og meðvirknin.

Hvað er að fólki? Hvernig getur skipt meira máli hvað fólki finnst en það að maður leggist meðvitað á dætur sínar? Hvernig getur nokkur maður verið svo ógeðslegur að nauðga skipulega öllum dætrum sínum, reyna við tengdadætur sínar og glotta svo þegar hann verður afi barnsins síns? Lenti hann sjálfur í einhverju sem barn eða unglingur?

Ég er alin upp af feðraveldinu og stend mig stundum að því að vorkenna gerendum. Að sumu leyti er ósköp göfugt að vorkenna þeim sem eru svo skemmdir af einhverra völdum að þeir skemma sjálfir annað fólk, en það má ekki brjótast út í meðvirkni.

Helvítis fokking fokk.

Ég veit varla hvort ég ætti að mæla með þessari bók. Við vitum að sumt fólk er rotið en í stað þess að lesa bara og býsnast ættum við frekar að hamast við að uppræta siðleysið og hjálpa þeim sem hægt er að hjálpa til siðbótar.

Ég er svo fjúkandi reið yfir að siðlausir narsissistar komist upp með allt sem þeir komast upp með. Eða þau.

Ristilspeglun - seinni færsla

Ég skrifaði hér fyrir þremur vikum ristilspeglunarsögu mína og vil bara ítreka að mér blöskrar verðið þótt ég hafi efni á að borga 50.000 kr. fyrir þessa athugun. Ég er í Fræðagarði sem er undir regnhlíf BSRB og allt í einu hugkvæmdist mér að ég ætti kannski rétt á styrk frá stéttarfélaginu mínu.

Svo reyndist vera. Ég fæ 10.000 kr. af upphæðinni og þar af eru 3.145 kr. dregnar frá sem staðgreiðsla. Ég fékk því 6.855 kr. úr styrktarsjóðnum, sem sagt rétt rúm 14% af því sem ég greiddi fyrir speglunina.

Atburðir við sænskt vatn

Þvílíka spennuserían sem Händelser vid vatten er. Ég gat ekki horft nógu hratt. Svo skilst mér að bók sé til með sama nafni en mér finnst lýsingin ekki passa við söguþráð þáttanna. Lýsingunni á henni hjá Hljóðbókasafninu svipar meira til þáttanna eins og ég upplifði þá. 

Hvað sem því líður eru þættirnir sem RÚV hefur verið að sýna og eru í spilaranum um unga kennslukonu sem flytur norður í rassgat með sjö ára dóttur sína til að elta skyndiást sem kviknaði á námskeiði í Stokkhólmi. Og það átti aldeilis eftir að hafa afleiðingar fyrir Annie og Miu.

Sagan sem er sögð er vissulega samfélags(gagn)rýni en miklu meira átakasaga einstaklinga, þroskasaga þeirra á 18 árum og svo auðvitað morðgáta. Einangrunin í samfélaginu er eiginlega ávísun á vandræði ... en ég ætla að ljóstra því upp að fálkinn - verðmæti fuglinn - er mikill áhrifavaldur ...

Kerstin Ekman skrifaði bókina 1993 þannig að hún var ekkert að ímynda sér samfélagið án nettengingar og farsíma. Allar boðleiðir voru seinfarnar og þarna norður í rassgatarófu voru sumir akvegir hálfgerðir göngustígar. Ég fæ hroll við tilhugsunina sem ég sit hér í sólríka sófanum mínum. Ég myndi ekki endast viku í fríi á svona stað, a.m.k. ekki ef ég hefði á tilfinningunni að allir væru að fela eitthvað. 

Leiguverð of lágt

Þið eruð örugglega búin að sjá og/heyra fyrirsögnina hafða eftir stjórnarformanni leigufélagsins Ölmu sem var í viðtali við Kristján Kristjánsson á Sprengisandi á sunnudaginn. Hann er kannski klár að ota sínum tota og hagnast en frá mínum bæjardyrum séð er hann fullkomlega ólæs á samfélagið og þennan markað sem hann segist vera á.

Ég hef sjálf gert útreikninga miðað við 7% vexti og veit að venjulegur íbúðareigandi sem fer kannski burtu í tvo mánuði eða ætlar að leigja íbúðina sína í ár þarf að rukka leigjendur um 2,7 milljónir á ári + plús einhverja hlutfallslega viðbót vegna viðhalds, óhappa og fasteignagjalda. Það eru þá ríflega 200.000 kr. fyrir rúmgóða tveggja herbergja eða litla þriggja herbergja íbúð.

Húsnæði er dýrt, sagði Gunnar Þór Gíslason, og það er laukrétt. Þess vegna þarf sá sem er á markaði og ætlar að hafa lifibrauð sitt af leigjendum að hagræða eins og hægt er og hugsa til langs tíma. Það er eðlilegt að menn fái laun fyrir vinnuna sína en ekki óhóflegar arðgreiðslur.

En svo sannarlega gætu stjórnvöld látið meira til sína taka. Eins og Andrés Magnússon læknir sagði í Silfrinu um helgina er út úr kortinu að þrír embættismenn í Seðlabanka Íslands hafi meira vægi í sambandi við húsnæðismál fólks en allir kjörnir fulltrúar landsins, allt atvinnulífið og öll verkalýðsforystan.

Aldrei framar nesti?

Ég trúi að Háskólinn á Bifröst sé fullur metnaðar. Nú auglýsir hann eftir nemendum og leggur mikla áherslu á fjarnám og nám á eigin forsendum.

Ég held reyndar að allir hljóti að vera - eða ættu að vera - í námi á eigin forsendum. Eftir heimsfaraldur er svo flestum að opinberast að fjarnám er kostur sem hentar sumum. En ein auglýsingin sem ég hef heyrt í útvarpi er: Aldrei framar nesti.

Ég veit að auglýsingar hafa heppnast vel ef bolurinn, þ.e. eiginlega markaðurinn, talar um þær. En þetta orðalag, aldrei framar nesti, sem kostur við að læra og búa á Bifröst truflar mig talsvert mikið. Það er alveg á skjön við mína hugmyndafræði um að nýta afganga, fara vel með, koma í veg fyrir matarsóun - þetta allt. Þó að nemendur á Bifröst geti rölt heim á milli tíma á þetta slagorð ekki við: Aldrei framar nesti.

Arion banki og vörslugjöldin hans

Arion banki misbauð mér um daginn þegar hann ákvað fyrirvaralaust og án nokkurrar tilkynningar að gjaldfæra 2.000 kr. í heimabankanum mínum með tveimur orðum: Vörslugjald. Viðskipti. Þetta reyndist vera rukkun fyrir að varsla húsbréfið mitt og ég fann það út sjálf. Ég skrifaði Arion banka og fékk þetta staðfest.

Ég greiddi reikninginn á gjalddaga en 10 dögum síðar leit enn út í heimabankanum eins og ég hefði ekki greitt hann. Þar sem ég er vandræðalega skilvís skrifaði ég Arion banka aftur og fékk línuna fjarlægða.

En þessir sífelldu eftirgangsmunir gerðu það að verkum að ég skoðaði söguna betur og sá þá að ég hafði verið rukkuð um 500 kr. í hvert skipti sem húsbréfið mitt var dregið út, fjórum sinnum á ári. Bankinn notaði því tækifærið og hækkaði gjaldskrána sína um 100% þegar rukkunin var tekin út úr sjálfvirku færslunni og gerð að sérstakri rukkkun.

4 x 500 kr. = 2.000 kr.

Nú mun ég fá rukkun tvisvar á ári upp á 2.000 kr.

2 x 2.000 kr. = 4.000 kr.

Geta launþegar hækkað launin sín um 100% án þess svo mikið sem að ræða við greiðandann?

Reyndar leit þetta svona út en ég skrifaði Arion enn og fékk það svar að útdráttargjaldið hefði alltaf verið. Þið þekkið þessa klassík, bankinn deplar ekki augum án þess að rukka sérstaklega fyrir það.

Um páskana var frétt á RÚV um svívirðilegar rukkanir þriggja stærstu bankanna en vegna fákeppni eru hendur okkar neytenda bundnar. Ég hef verið í viðskiptum við Arion banka, áður Búnaðarbanka, síðan ég var í reifum og eina ástæðan fyrir því að ég hef ekki fært öll mín viðskipti þaðan er sú að hinir stóru bankarnir eru ekki til að hrópa húrra fyrir. Meðan sparisjóðirnir voru og hétu flutti ég mig þangað en í hruninu var ég hreppaflutt aftur í Arion banka. Ég hef reynt við bæði Íslandsbanka og Landsbanka en þar hef ég líka gripið í tómt. Kannski virkar nýja ávöxtunarleiðin Ávöxtun hjá Íslandsbanka. Ég er þar núna til prufu. Já, ég á dálítið sparifé, svo það sé játað.

Ég sé ekki að Indó henti mér þannig að ég hef staldrað við í Kviku. Auðvitað finnst mér eðlilegt að fólk fái laun fyrir vinnuna sína og líka að fólk sem tekur áhættu geti uppskorið ríkulega. En á það við um stærstu viðskiptabanka Íslands?

Arion hagnaðist um 25,4 milljarða í fyrra. 

Heimildin hefur líka tekið saman hagnaðartölur bankanna á síðasta ári.

Og ég leyfi mér að segja að bankarnir græði ekki á hyggjuviti, frumkvæði, sköpun eða einfaldri framleiðni. Nei, þeir græða á fákeppni og lagaumhverfi sem er neytendum óhagstætt.

Og vitið þið hvað? Ég skulda Arion ekki krónu en guð hjálpi þeim sem eru enn að koma yfir sig húsnæði og eru með húsnæðislán. Þar er greinilega áhættufjárfesting á ferðinni.

Fruss.