Hættum að endurvinna ...

Nei, ég vil auðvitað endurvinna allt sem hægt er og ég vildi óska þess að sveitarfélög, í mínu tilfelli Reykjavík, byðu upp á moltutunnur sem væru tæmdar eins og tunnur með pappír, plasti og blönduðu sorpi. Nei, ég vil að við drögum úr plastnotkun eins og hægt er frekar en að endurvinna að nafninu til það sem er lengi að brotna niður.

Umhverfisráðherra hefur nú lagt fram frumvarp um að banna plastpoka. Í greinargerð stendur m.a.:

Frumvarpið er í samræmi við tillögu að aðgerðaáætlun um hvernig draga má úr notkun plasts, bæta endurvinnslu þess og takast á við plastmengun í hafi, sem samráðsvettvangur um aðgerðaáætlun í plastmálefnum skilaði til umhverfis- og auðlindaráðherra 1. nóvember 2018. ... Ein af aðgerðunum sem gerð er tillaga um varðar burðarpoka úr plasti. Sett er fram markmið um að notkun einnota burðarpoka úr plasti verði hætt og lögð er til þriggja þrepa áætlun sem felst í því að frá og með 1. janúar 2019 [reyndar er frumvarpið lagt fram 24. janúar 2019] verði engir burðarpokar úr plasti afhentir án endurgjalds og að fólk verði hvatt til að nota fjölnota poka. ... Þá er lagt til að frá og með 1. janúar 2020 verði lagður skattur á burðarpoka úr plasti til eins árs til að minnka notkun þeirra verulega og að fjármunirnir renni til plasttengdra verkefna. Loks er lagt til að burðarpokar úr plasti verði bannaðir í verslunum frá og með 1. janúar 2021. 

Ég er löngu byrjuð á þessu af því að ég vil ekki skilja eftir mig plastslóð, en það er ekki heiglum hent að kaupa varning í búðunum sem ekki er plastaður og sumt er margplastað. Framleiðendur mættu gjarnan líta í eigin barm. Klukkan gengur.

Meint ungfrú Ísland

Já, það er svo merkilegt að ég var búin að heyra ýmislegt um nýjustu bók Auðar Övu áður en ég opnaði hana. Ég legg mig annars lítt eftir bókadómum.

Ég var ekki á dögum árið 1963 þannig að ég get ekki sótt í eigin hugarheim neitt af því sem lýst er í bókinni sem mér finnst vel skrifuð og skemmtilega sviðsett nema -- og það er svolítið stórt atriði -- að mér finnst Hekla, aðalpersónan, njóta sannmælis hjá ýmsum, t.d. föður sínum, Jóni John, Íseyju og Starkaði. Mér finnst sem sagt í öðru orðinu henni lýst sem fórnarlambi sjöunda áratugarins og hinu orðinu, nei, í verki er henni hreinlega hampað og hún metin að verðleikum.

En algjörlega tveggja kvölda virði.

Nýjárskveðjur??

Allt í einu er fólk farið að senda „nýjárskveðjur“ í gríð og erg. Þegar ég fletti þeim upp með þessum rithætti á timarit.is fæ ég aðeins örfá dæmi úr blöðum en ef ég tek j-ið burt, eins og var hamrað á alla grunnskólagönguna, ekki j á milli sérhljóða, fjölgar blaðakveðjunum til muna.

Ég er ekkert viðkvæm fyrir þessari villu þótt ég myndi leiðrétta hana í próförk en ég er alveg standandi hlessa á því hvernig j-ið ryður sér skyndilega til rúms.

Kannast lesandi minn við þetta freklega upphlaup og inngrip stafsins j? Ég er viss um að það var hér ekki í gær (fyrra).

Með norður-kóreska lífið að veði

Ég hef tilhneigingu til að efast, ég viðurkenni það. Fyrstu 40 eða 60 blaðsíðurnar af bókinni Með lífið að veði geispaði ég af leiðindum. Yeonmi lýsir því hvernig norður-kóreska stjórnin heilaþvær allt fólk og telur því trú um að leiðtoginn, sem er pattaralegur hvar og hvernig sem á er litið, hafi fórnað öllu til að tryggja þegnum sínum gott líf, sem í raun felur í sér baráttu upp á líf og dauða hvern einasta dag.

Mér fannst frásögnin svo þversagnakennd, svo fráleitt að hægt væri að innræta 25 milljóna þjóð þá ímyndun að lífið gæti ekki orðið betra þótt fólk vakni með hungurverki og sofni frá hungurverkjum, hafi hvorki hita né ljós, fái ekki menntun, tileinki sér ekki gagnrýna hugsun, myndi sér ekki skoðanir o.s.frv. 

Nú er ég búin með bókina og finnst frásögnin trúlegri. Lýsingin er mjög átakanleg og ég þykist vita að Norður-Kórea sé í alvörunni svarthol á svæðinu. Hún er samt næstum ofvaxin skilningi mínum, þessi skoðanakúgun á 21. öld, ótti fólks við yfirvöld, baráttan um brauðið.

Það sem þvældist hvað mest fyrir mér var að Yeonmi sem er fædd 1993 skyldi vera búin að skrifa bók og búið að þýða hana á mitt tungumál árið sem hún varð 24 ára. Fæstir sem búa við kjöraðstæður hafa sent frá sér bók á þeim aldri. Á hitt ber auðvitað að líta að hún hafði frá miklu að segja, hún er augljóslega góðum gáfum gædd, flóttinn gekk upp og framhaldið varð henni hagfellt.

Ég á greinilega bara óskaplega erfitt með að tengja við alla þessa skoðanakúgun. Þrátt fyrir alls konar sjálfseftirlit og innri ritskoðun í íslenskri pólitík er þessi hugsun svo yfirmáta fjarstæðukennd.

En erindið sem hún flutti í Dublin 2014 kom út á mér tárunum.

Frönsk svíta á jóladag

Í svona góðu jólafríi hnaut ég um mynd sem var sýnd á RÚV fyrir 10 dögum. Hún er frá árinu 2015 en ég hafði ekkert heyrt um hana fyrr en ég sá hana í sarpinum. Hún er frábærlega gerð ádeila á stríð. Ég skildi það ekki fyrir og ég skil það alls ekki eftir af hverju menn geta ekki lifað í sátt og samlyndi.

Af hverju þarf öll þessi átök? Hver þarf að eiga a) aura, b) lönd, c) völd í miklu meira mæli en hann kemst yfir að nota á ævinni?

Af hverju getum við ekki skipt gæðunum jafnar?

Miðborg verktakanna

Ég veit að þessi færsla er ekki sérstaklega jólaleg en það þyrmdi yfir mig í gærkvöldi þegar ég ætlaði að hjóla Lækjargötuna í húminu. Ég hjóla oft á þessum slóðum en forðast að hjóla Hverfisgötuna og Laugaveginn seinni part dags vegna mannmergðar. Í gær ákvað ég að hvíla mig á Hringbrautinni þar sem framkvæmdir við meðferðarkjarna LSH standa yfir og hjólaði út úr Vonarstrætinu með augun til vinstri. Mér sýndist ég komast í gegnum jaðar á byggingarsvæðinu á Íslandsbankareitnum en þegar ég var rétt lögð af stað grillti ég í girðingu hinum megin og byrjaði að snúa við. Þá kallaði maður eitthvað, kannski: Lestu á skiltið.

Ég sagði, þreytulega: Já, ég er búin að átta mig núna. Af því að hliðið var opið sá ég ekki skilti sem á stendur að svæðið sé lokað. Við spjölluðum aðeins, bæði þreytt á því ástandi sem mæðir á okkur en kurteislega, fannst mér.

Þessi verktaki er bara að sinna verki sem hann er ráðinn til að sinna þannig að mér dettur ekki í hug að andskotast út í hann. Og minn vandi er auðvitað lúxusvandi vegna þess að ég get þó hjólað og gengið í og úr vinnu, í og úr búð, í og úr félagsstarfi, og ég á líka bíl og get farið ferða minna akandi þegar mikið liggur við. En það er samt þreytandi að mæta öllum fyrirstöðunum OG fá skammir fyrir að vera fyrir.

#aðförin

Flest fólk er gott

Einhverju sinni sagði maður: Fólk er fífl.

Þegar ég horfi á fólkið í kringum mig sé ég gott fólk, fólk sem vissulega hefur galla, fólk með skýr persónueinkenni, vel meinandi fólk, já, dálítið trúgjarnt í bland, fólk sem trúir á það góða, fólk sem breytir rétt, fólk sem misstígur sig vissulega, fólk sem á það til að hreyta í einhvern, fólk sem biðst afsökunar, fólk sem vill njóta sannmælis, fólk sem á einhver leyndarmál.

Ég sé alls konar og ólíkt fólk en yfir línuna gott fólk.

Ef allt fólk væri vont væri heimurinn verri en hann er. Ég geri ráð fyrir að til sé vont fólk, fólk sem vill öðru fólki illt, fólk sem vill hrammsa til sín stærri hluta af alheimskökunni en því ber, fólk sem lætur sig engu varða þótt öðrum líði illa. En, kommon, það fólk er í minni hluta.

Já, eins og obbi íslensku þjóðarinnar er ég slegin yfir því sem spurðist út af Klaustri í síðustu viku. Eins og mér heyrist á fólki í kringum mig vil ég að bargestirnir horfist í augu við það sem þau gerðu rangt og axli ábyrgð. Ég sé ekki hvernig einhver sem hefur úthúðað fólki með sérstök einkenni á eftirleiðis að vera trúverðugt í baráttu sinni fyrir það fólk. Ég vona að umræddum bargestum takist að yfirvinna hégóma sinn og breyta rétt og ávinna sér traust til að sinna einhverjum störfum í framtíðinni. En þurfa þau ekki að iðrast til þess og þiggja leiðsögn ef þau finna ekki leiðina út sjálf?

Gleðilega aðventu.

 

Stríð er skaðvaldur

Ég átta mig á að í fyrirsögninni felast ekki ný tíðindi en bíómyndin sem RÚV endursýndi í gærkvöldi (gerð 2007) er svo mögnuð að hún kallar á færslu. Stoltir bandarískir foreldrar missa báða syni sína – fyrir föðurlandið gæti maður haldið. En þegar betur er að gáð og pabbinn fer á vettvang, ber í borðið og heimtar rannsóknir og svör kemur ýmislegt á daginn sem ekki síst særir stolt hans sjálfs. Skrifræðið var svakalegt en á bak við allar tölvurnar sem vísa syrgjendum á næstu hæð eða í næstu deild er fólk sem hefur tilfinningar og gerir að lokum það sem þarf.

Sem sagt: Ekkert nýtt en bara svo hrikalega vel gert. Og Tommy Lee Jones og Charlize Theron eru ólýsanlega frábær í hlutverkum sínum. Ég get ekki heldur rökstutt það.

 

 

Stafræn fasta

Ég fékk áskorun um að taka þátt í símalausum sunnudegi. Þetta er samt fyrst og fremst áskorun til foreldra ungra barna um að verja deginum, og sem mestum tíma, með börnum sínum; hlusta, tala, leika - upplifa saman og búa til jákvæðar minningar. 

Margir hafa ábyggilega orðið vitni að því þegar barn spyr foreldri einhvers, ekki vegna þess að spurningin eða svarið sé það mikilvægasta í heimi heldur vegna þess að í því felast samskipti, og foreldrið svarar: Ég veit það ekki en ég skal gúgla. Og barnið hrópar: „Nei, ekki gúgla!“ Það veit að um leið og foreldrið gúglar liggur leiðin yfir á Facebook eða í tölvupóstinn eða fréttaveiturnar og samverustundin breytist í fjarvist á staðnum.

Netið er komið til að vera og netið er himnasending. Ég hef ekki tölu á hversu oft gúglið hefur stytt mér leið og ég nota nokkra samskiptamiðla mér til stakrar ánægju en ég er líka nógu öguð til að leiða þá hjá mér þegar ég þarf að einbeita mér að öðru. Ef ég er á fundi eða námskeiði er síminn hljóðlaus ofan í tösku, en málið vandast auðvitað þegar fólk þarf að geta brugðist við neyðartilfellum, t.d. í sambandi við börn sín. 

Allt fólk getur verið án áfengis og sykurs (bara dæmi) en allt fólk verður að nærast á einhverju. Stafrænan er ekki lengur eins og valkvæður munaður (sykur eða áfengi), við notum hana óhjákvæmilega við leik og störf ... alla daga. Þess vegna get ég ekki lagt netið frá mér í dag en þessi áskorun varð mér samt hugvekja.

Er lesandi minn e.t.v. með tillögu að hinu vandfetaða einstigi milli nauðsynjarinnar sem stafrænn heimur er orðinn og þess að vera laus við óþarfann af honum einhverja parta dags?

Lengi tekur prósent við

Í gær mætti ég á baráttufund kvenna á Arnarhóli þótt ég hafi það sjálf alveg ágætt. Svo kom ég heim og las að konur væru ekki með 26% lægri laun en karlar á Íslandi. Í vikunni sat ég líka ráðstefnu um styttri vinnuviku þar sem framkvæmdastjóri SA sagði að atvinnulífið réði ekki við að hækka laun.

Mér skilst að ef kröfur verkalýðsfélaganna yrðu samþykktar þyrftu launagreiðendur að segja upp fólki.

Hagfræðileg spurning mín er: Hvenær er rétti tíminn til að jafna kjörin þannig að fólk fái sömu laun fyrir sömu vinnu, sömu ábyrgð og sama vinnutíma?

Ed Sheeran

Ég heyrði hann fyrst nefndan í dag. Ég skammast mín fyrir að vera svona illa að mér.

Að drekka eða ekki að drekka -- í hófi

Háskóli í Washington hefur komist að þeirri niðurstöðu að áfengisneysla sé skaðleg, öll áfengisneysla. Ég hef enga skoðun á því en samt hóflegar efasemdir. Aðallega sækir þó að mér þessi hugsun:

Ef öll áfengisneysla er skaðleg, hljóta þá ekki þeir sem geta alls ekki látið áfengi vera með öllu að hugsa sem svo að þeir geti verið rakir, mildir eða blindfullir alla daga og það komi út á eitt?

 

Reykjavíkurmaraþonið mitt

Það er að bera í bakkafullan lækinn að skrifa eitthvað um laugardaginn, svo mikið sem fólk sá frá honum þá, en ég ætla bara að geyma þessa minningu hér. Ég tók þátt og nú skokkaði ég í fyrsta skipti heilt maraþon. Ég var rúma fimm klukkutíma, gerði mér vonir um tæpa fimm tíma, en á móti kemur að mér leið vel allan tímann og líka strax á eftir og líka í gær og enn í dag. Ég reikna með að mæta á hlaupaæfingu á morgun og ætla í keppnishlaup (5 km) 1. september.

En mig langar mest að hugsa upphátt um hlaupastyrkur.is, hlaupið til góðs sem kallað er. Ég heyri að það hvetji fólk til að fara að stað og það er frábært ef satt er. En ég hleyp mér til skemmtunar og heilsubótar. Almennt. Að þessu sinni ákvað ég, mér til skemmtunar, að snúa styrknum við og hvetja fólk til að hvetja mig og í staðinn mátti það velja hvaða góðgerðarfélög ég styrkti. Ég tók frá 42.200 kr. í styrkina (ekki áheit) og nú er ég búin að skila þeim peningum til átta félaga. Sex þeirra gáfu upp bankaupplýsingar á síðunum sínum en tvö styrkti ég í gegnum hlaupastyrkur.is og þar af leiðandi geta allt að 10% af 10.000 kr. farið í að reka vef Íslandsbanka, sbr. þetta:

Að hámarki 10% af söfnuðu fé í áheitasöfnun Reykjavíkurmaraþons Íslandsbanka fer í kostnað við rekstur vefsins hlaupastyrkur.is, greiðslu færslugjalda o.fl. Þess ber þó að geta að bæði korta- og símafyrirtæki slá verulega af sínum gjöldum til að sem mest af söfnuðu fé geti runnið til góðgerðamála. Árið 2016 var kostnaður 5,08% en hann getur verið breytilegur milli ára.

Nú hafa safnast tæpar 155 milljónir og Íslandsbanki gæti tekið 15,5 milljónir í kostnað við að reka vefinn. Það þykir mér heldur leiðinlegt og þess vegna er ég glöð með að hafa getað lagt beint inn á sex félög af átta. Erum við ekki öll sammála um að bankarnir hafi nóg á milli handanna?

Prófarkalesari spaðjarkar

Frá því um páska hef ég verið að lesa stórvirki Ólafs Jóhanns Sigurðssonar, söguna um Pál Jónsson, blaðamann og prófarkalesara. Mér finnst hún stórkostleg og einhverjum gæti þótt skrýtið í því ljósi að ég væri ekki alveg búin með rúmar þúsund síður á fimm mánuðum. En ég hef aðeins verið að treina mér hana því að þegar vel tekst til, eins og með þessa bók, vill maður fylgja fólkinu aðeins lengur. Fólkinu? Sagan er mestmegnis um tilbreytingarlaust og einhæft líf Páls og margháttaðar hugsanir hans um lífið og tilgangsleysi þess, hernað í opinberu og einkalífi, hvernig hann reynir ævinlega að taka ekki afstöðu en finnst allt mögulegt um allt mögulegt, hvernig hann reynir af hófsemd að hafa áhrif á ritstjórann sinn þannig að hann sitji ekki sýknt og heilagt uppi með það verkefni að þýða hégóma. Hann er umkomulaus, fjölskyldulaus, einfari, siglir milli skers og báru en aftur og aftur biður fólk hann um skoðanir og íhlutun.

Þrátt fyrir hálfgerða uppgjöf Páls gagnvart því verkefni að lifa lífinu lifandi er áhugaverð framvinda í sögunni og meiri spenna en í mögum glæpasögum. *ánægjuandvarp*

Og aldrei hef ég séð orðið prófarkalestur eins oft í neinni bók sem er alveg sérstakur bónus á alla kanta. 

Ég á eftir að sakna Páls alveg innilega en mikið væri ég til í að heyra hvað öðrum finnst. Það er átakanlegur skortur á ritdómum eða úttektum um bókina.

 

Plastpokabann

Í gærmorgun var áhugavert viðtal við Kristínu Völu Ragnarsdóttur um umhverfismál þar sem m.a. kom fram að sums staðar er einnota plast bannað. Vá, hvað ég væri til í það. Viðtalið byrjar á mínútu 1:26:50.

RM eftir 21 dag

Stórviðburður hlaupara á Íslandi er eftir sléttar þrjár vikur. Ég var að spá í hvort lesandi síðunnar ætlaði ekki að vera á hliðarlínunni og hvetja mig sirka 42 sinnum. Þetta er bara eðlilegasti vettvangurinn til að spyrja ... hoho.

Tælensku strákarnir

Eins og allur heimurinn óska ég þess að fólk í sjálfheldu komist úr henni. Mér finnst hins vegar (myndrænn) fréttaflutningur af björgun fótboltastrákanna svo ótrúverðugur að ég hlýt að efast. Aðstæður eru þröngar, tímaramminn knappur -- og svo birtast vídeó úr vatninu! Það þarf sérhæfða kafara til að komast að strákunum (og náðu þeir 13 eina glugganum í allt heila sumar til að komast án súrefniskúta í hellinn?) og eru þá líka til sérhæfðir myndatökumenn sem kunna á súrefniskútana og hafa pláss til að athafna sig? Og eðlilega kann enginn við að hafa orð á þessu.

Hvað sem efasemdum mínum líður vona ég virkilega að innilokað fólk komist úr hellinum sínum.

Veðurhæði

Ég hef lengi staðið í þeirri meiningu að ég væri veðurháð og D-vítamíndýrkandi. Nú hefur hins vegar komið á daginn að ég hefst ágætlega við í sólarleysinu (tímabundið), ég á bara bágt með að vera inni þegar veður er kjörið til útivistar.

Þetta var merkismoli annarrar viku júlímánaðar. Hoho.

Málfræðilegt kyn

Nú þarf ég að vanda mig svo pistillinn hljómi ekki eins og nöldur. Ég er áhugamaður um tungumálið og vinn heilmikið við það. Við erum með þrjú kyn í málfræðinni til langs tíma og nú er hán farið að ryðja sér til rúms án þess að hafa unnið sér fullan rétt. Er það fjórða kynið eða undirkyn frá hvorugkyninu? Ég er mjög fylgjandi þróun tungumálsins þar sem það á við en ekki skrumskælingu. Hán er í mínum augum ekki skrumskæling, það hefur með líffræðilegt kyn að gera og skákar málfræðinni.

En ég var ekki einu sinni að hugsa um hán þegar ég skráði mig inn á bloggið mitt núna, ég var að hugsa um þegar kvenfólk er farið að segja: Kona spyr sig, eða: Kona er búin að ákveða sig, þegar okkur er enn tamt að segja: Maður fær ekkert að vita, eða: Maður heyrir ekkert af björguninni, eða jafnvel bara: Ég hef ekkert frétt af framvindu mála. Og þetta sama fólk er gapandi yfir því að margt fólk segi: Menn og konur, þegar dugir að segja: Menn.

Já, mig grunaði að tungan ætti eftir að þvælast fyrir því sem mér liggur á hjarta. Mér finnst sjálfsagt að tungumálið þróist en mér finnst tilgerðarlegt þegar fólk hamast við að tala um allt frá sjónarhóli kvenna -- málfræðilega -- en segir svo út frá sjónarhóli saumaklúbbs kvenna: Komast allir um næstu helgi?

Ef nemendur mínir eru allir kvenkyns segi ég: Flestar eru mættar. Ef hópurinn er blandaður segi ég: Það vantar aðeins fá. Það er mitt innlegg í kynjabaráttu málfræðinnar og þar læt ég einmitt líffræðilegt kyn ráða. Mér finnst mér takast að sniðganga tilgerðina.

Ég veit, þetta er óskiljanlegt ... en mér líður betur ...

Áttu þeir skilið að fara á mótið?

Ég ætla að bera í þann bakkafulla leik að hrósa íslenska karlalandsliðinu í fótbolta sem hefur nú lokið keppni í Rússlandi. Ég þekki marga áhugalausa um fótbolta sem fylgdust með leikjunum af fölskvalausri gleði og ég held að við séum mörg sammála um að leikmenn hafi lagt sig alla fram. Hróður Íslands berst nú víða og árangur okkar er stórkostlegur. Í viðtölum hafa þeir líka sýnt hógværð og yfirvegun. Ég er grefilli ánægður Íslendingur í lok júní 2018.

Takk fyrir mig ... en ég ætla að fylgjast með HM aðeins lengur.